Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Nowy Rynek kojarzy mi się z dzieciństwa z dworcem autobusowym Krajowej Spółdzielni Komunikacyjnej, firmy konkurencyjnej dla PKS, która miała swój dworzec przy Placu Kościeleckich. Mówiono, że KSK to firma Cyrankiewicza – taki cichy biznes. Dworzec autobusowy został uruchomiony na Nowym Rynku po tym, jak w styczniu 1931 r. doszło do tragedii, gdy z nadbrzeża wpadł do wody autobus z Fordonu i utonęło 6 osób – było to przy ulicy Hermana Frankego ( obecnie Stary Port), gdzie był pierwszy bydgoski dworzec autobusowy.
Autobusy widywałem często bywając u dziadków na Długiej i pamiętam, że były szare i miały albo wysunięty tył, albo przód. Na Forum znalazłem notkę o Bałtykach:
viewtopic.php?f=71&t=3023&hilit=nowy+rynek
Ale nie takie autobusy tam widywałem, a przynajmniej nie te zapamiętałem, bo Bałtyki były typowe, a tamte szczególne, wyjątkowe. Niestety nie mogę znaleźć zdjęć takich, które by pasowały do tego co pamiętam.

Przypominały nieco ten na zdjęciu z wysuniętą maską silnika, ale wydaje mi się, że to wysunięcie było nie z przodu, a z tyłu pojazdu – to był silnik, komora bagażowa?


Ze strony : http://www.ostrowiecnr1.pl/zdjecie/Stary-autobus/

Tu natomiast Bałtyk w takich kolorach w jakich zapamiętałem autobusy KSK






I jeszcze historyczne plany miasta z Nowym Rynkiem:

Na planie z 1857 roku jeszcze nie ma Nowego Rynku, ale jest miejsce między prywatnymi działkami na jego wytyczenie w okolicy jest określanej jako Neuhof, czyli Nowy Dwór.
Wprawdzie Wikipedia podaje, że został wytyczony w 1835 roku, ale najwyraźniej nie jako plac miejski, lecz targ rolny w obrębie Neuhof.


W 1876 roku rynek ma już typową formę zabudowanego placu miejskiego.
Jeszcze nie ma sądu okręgowego, a jest sąd powiatowy Landgericht.


Na planie z 1914 roku widać tez sąd okręgowy wybudowany w latach 1903 – 1906.
Część zabudowy rynku nie zachowała się do dziś , m. in. z powodu przebudowy w latach 75 -76 trasy w kierunku Błonia na dwupasmową.



I jeszcze dwa zdjęcia z lutego 2012.
Na trawniku w pobliżu sądu krzaczki w okolicy drzew wyznaczają do dziś obręb dawnej kasy biletowej dworca autobusowego KSK.
Rosły już wtedy wokół niej.

Brawo Hrab. Im więcej informacji i opisów, tym ciekawiej. A ja dodam inną ciekawostkę, wagi historycznej, dotyczącej Nowego Rynku. Bo tu właśnie, w budynku na zdjęciu niżej, miała swą siedzibę bardzo ważna w tamtych czasach dyrekcja... W 1849 roku powstała dzięki zarządzeniu króla pruskiego, pierwsza na świecie, dyrekcja państwowych kolei. W 1880 podlegały jej m.i. oddziały ruchu w Berlinie,Poznaniu,Gdańsku, Królewcu... Około 1890 roku, siedziba dyrekcji została przeniesiona do nowego, znanego gmachu przy ul.Dworcowej...





PS Czy pierwszy plan, jakie wstawiłeś nie jest przypadkiem starszy? (Może źle opisany?) Bo na budynku 'Dyrekcji' jest u góry rok 1848...

Sprawdziłem – data się zgadza. Ja też zauważyłem tę nieścisłość – między tym planem a datą powstania Nowego Rynku. Daty są oryginalne, pisane ręcznie na okładce. Na planie nie ma żadnego rynku, tylko miejsce, które można uznać za działki pod przyszły plac.
A co dopiero mówić o kamienicach.
Tu jest link do skanu mapy : http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?i ... 1170E6A0-3

Zajrzałem więc do innego planu Croquis der Umgegend von Bromberg z 1854 roku , ale stan zaewidencjonowany w tym miejscu jest taki sam.
Wydawali wtedy przestarzałe mapy?

Wiem, że nie powinnam ale nie mogę sie powstrzymać. Bardzo sie cieszę, że tak pięknie i ciekawie rozwija sie ten wątek. Dzięki Hrab.

Mnie też podoba się rozwój wątku i wkład, jaki wnosi tu Hrab. Dodam, że mam w nosie, czy mogę to napisać, czy nie
Plan z 1857 roku, ze względu na dużą skalę, w sposób schematyczny oddaje rozplanowanie miasta. Obszar Nowego Rynku znajdował się na terenie historycznego Przedmieścia Poznańskiego. Nie ma on natomiast nic wspólnego z położonym na szczycie terasy podmiejskim folwarkiem, a później przedmieściem Neuhof (Nowy Dwór), które oficjalnie zostało przyłączone do Bydgoszczy 3 grudnia 1867 roku.
Układ Nowego Rynku (wyraźnie podpisanego jako Neuer Markt), wraz z przyległą doń zabudową, w precyzyjny sposób pokazuje Plan von Bromberg und Umgegend, wykonany przez G. A. R. von Armina w 1854 roku (WMBP, Dział Zbiorów Specjalnych, Kartografia, sygn. C I 360).

P.S. Chylę czoła przed planami Bydgoszczy, wykonanymi przez pruskich mierniczych na przestrzeni XVIII i XIX w. Stanowią one kapitalne źródło wiedzy na temat socjotopografii naszego miasta. Ich zadziwiająca precyzja (uwzględniając ówczesne przyrządy miernicze) została potwierdzona w wielu prowadzonych przeze mnie badaniach wykopaliskowych.

_________________
,,Powiedziałem im również, aby nie pracowali w firmach produkujących narzędzia mordu i żeby wyrażali pogardę dla ludzi, którzy myślą, że takie narzędzia są nam potrzebne" - Kurt Vonnegut, Rzeźnia numer pięć

Nowy Dwór włączono w roku 1858. Była to druga w kolejności parcela włączona w obręb miasta po Bocianowie, które włączono 1 listopada 1851 z racji budowy dworca kolejowego oraz warsztatów.

W 1855 roku istniało przy Nowym Rynku sześć prywatnych budynków. Właścicielami byli: kupiec (3), buchalter, restaurator, malarz.
Znajdowało się w nich około 36 mieszkań (zasiedlonych).

A. Licznerski (Rozwój terytorialny Bydgoszczy, Kronika Bydgoska, t. II, Bydgoszcz 1971, s. 9) podaję datę 3.12.1867 roku. To samo podaje najnowsza Historia Bydgoszczy (Aneks nr 2, Zarys dziejów osad miejskich ....,[w] Historia Bydgoszczy, t. II, część pierwsza, 1920-1939, Bydgoszcz 1999, s. 858)

_________________
,,Powiedziałem im również, aby nie pracowali w firmach produkujących narzędzia mordu i żeby wyrażali pogardę dla ludzi, którzy myślą, że takie narzędzia są nam potrzebne" - Kurt Vonnegut, Rzeźnia numer pięć

'Mam' dwa budynki. Może wyżej jest mowa o choć jednym z nich... Zdjęcia zrobione dwa lata temu, raczej przypadkiem.

Bardzo proszę Bydziaku, budynek z kancelarią adwokacką i sąsiadka w wersji retro:




- i widoczek w drugą stronę:

Do 4 ćwierci XVIII wieku przeciwstok fosy miejskiej (początkowo nawodnionej, w XVIII wieku suchej) przebiegał dokładnie w linii obecnego chodnika, przy kamienicach Nowy Rynek 1 - 5. W latach 1797 - 1800 fosa została na tym odcinku zasypana, co pozwoliło na wzniesienie tu pierwszych budynków. Powstały one w miejscu obecnych parceli Nowy Rynek 3 i 5. Warto wspomnieć, że w głębi parceli nr 3 znajduje się jedyna zachowana baszta muru obronnego Bydgoszczy. W 1946 roku została ona odremontowana - czytaj, przebudowana w tak skandaliczny sposób, że całkowicie zmieniono jej pierwotną formę.
Rejon Nowego Rynku, jak wspomniano powyżej, przedstawiono m.in. na planie von Armina w 1854 roku.



Przy południowym skraju rynku widoczne są 3 budynki, zlokalizowane w miejscu obecnych parceli nr 8, 10 i 12. W części wschodniej zaznaczono kolejne dwa budynki, wzniesione w miejscu obecnego Sądu rejonowego przy ul. Wały Jagiellońskie 2.

_________________
,,Powiedziałem im również, aby nie pracowali w firmach produkujących narzędzia mordu i żeby wyrażali pogardę dla ludzi, którzy myślą, że takie narzędzia są nam potrzebne" - Kurt Vonnegut, Rzeźnia numer pięć

Historia Bydgoszczy t. 1 ,Poznań 1991, strona 505, podaje datę 1858. Jak widać wraz z upływem czasu informacje ulegają zmianie.

Błędy w literaturze przedmiotu zdarzają się dość często. Nawet w jednej monografii, jak Historia Bydgoszczy t. I czy II, zdarzają się poważne rozbieżności w opisie tego samego faktu.
Pozostaje zatem otwarte pytanie - która data włączenia Nowego Dworu jest właściwa? 1858 czy 1867 ?

_________________
,,Powiedziałem im również, aby nie pracowali w firmach produkujących narzędzia mordu i żeby wyrażali pogardę dla ludzi, którzy myślą, że takie narzędzia są nam potrzebne" - Kurt Vonnegut, Rzeźnia numer pięć

^^^ Obstawiał bym ta pierwszą, albo i może ciut wcześniej? Bo może funkcjonowało jakieś 'umowne lokalne' włączenie i traktowanie tego miejsca po miejsku. Bo to przecież i tak był 'rzut czapką' od 'starego miasta'. No i przede wszystkim wskazuje na to, rok budowy wspomnianej wcześniej 'dyrekcji'... (1848)

Widok miasta z górki nad Nowym Rynkiem w 1860 r. Co to za wielkie budynki tam widać z dużą ilością okien ?
Czy one są przed rynkiem, czy za? Dla porównania mapka satelitarna.

Może to ten budynek ?

Zdjęcie z górki - 21 luty 1012. Należałoby się jeszcze przesunąc nieco w lewo dla porównanie ze starym rysunkiem, ale tam są drzewa.

Dokładne miejsce z którego wykonano widok miasta z 1860 , zawsze stanowiło dla mnie zagadkę.

Hrab napisał.

Właśnie ; Czy to widok z dokładnie nad Nowym Rynkiem , czy bardziej za (i nad) jego zachodnią stroną


Ale jak daleko " na lewo " ?
Do ul.Terasy, czy może aż do ul. Podgórnej ?

Może się mylę, ale po ukształtowaniu i wielkość przedstawionego na obrazie jaru - wąwozu w stosunku do postaci, oraz kąta z ...Farą , sądzę, że artysta rozstawił sztalugi gdzieś między Terasy a ul. Podgórną , jeśli nie w samej, przyszłej ...ul. Podgórnej.
Może budynki o które pyta Hrab, to obiekty znajdujące już poza Nowym Rynkiem , bliżej Wełnianego Rynku \ Podgórnej, widziane od str. wzgórza .
Budynek który zaznaczyłem, to być może widoczny za mniejszym wzniesieniem, po prawej stronie, duży fragment dachu.

Być może już dawno niema tego budynku.

A to zdjęcie poniżej, jakie utrwaliło wydarzenie? Czy to była ta 'słynna' wystawa dotycząca wermahtu?

Wystawa związana z wykonanym planem 4-letnim (Vierjahresplan) III Rzeszy, za lata 1936-40.