Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"
https://www.forum.bsmz.org/

Kąpielnia Petersona
https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.php?f=101&t=5516
Strona 1 z 4

Autor:  Hrab [ niedziela, 17 lut 2013, 14:46 ]
Tytuł:  Kąpielnia Petersona

Kąpielnia Petersona, o której mowa w tym smutnym anonsie prasowym z 1932 roku, znajdowała się przy Nadrzecznej w okolicy cegielni i jednocześnie naprzeciw kąpieliska przy Żeglarskiej opisanego w wątku o nazwie Basen: viewtopic.php?f=34&t=2024
Czy po kąpielisku są jeszcze jakieś ślady, stare zdjęcia? Jak wynika z mapki z 1940 roku, wykorzystywało ono odnogę Brdy. Czy był tam też w jakimś okresie basen? Ta odnoga była prawdopodobnie skutkiem - pozosłałością po prostowaniu koryta rzeki. Ale kąpielisko było już wcześniej. Pewnie wprost nad rzeką.
Może warto będzie zebrać te tematy do działu o kąpieliskach i basenach w „Zabytki i ciekawe obiekty” Jest jeszcze Wellenbad, kąpielisko na Jachcicach, Brdyujście.
Przyglądałem się temu terenowi w naturze i na mapie satelitarnej, ale nic nie znalazłem.

Obrazek

Plan z 1908 roku. Jeszcze nie ma kanału.
Obrazek

Plan z 1940 roku.
Obrazek

Autor:  AERO [ niedziela, 17 lut 2013, 17:24 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Tak .
Tam było "dzikie" kąpielisko.
Chciałem kiedyś ten temat poruszyć na forum.

Latem tętniło życiem.
Chodziłem tam z rodzicami ..nad wodę . To były lata 60. Mieszkaliśmy na ul. Śląskiej a to było najbliższe oczko wodne .
Wyglądało na ...gliniankę z wysokimi piaskowymi brzegami, przyległą do cegielni .
To nie był basen .
Pamiętam, że starsi chłopacy wjeżdżali wagonikami (do gliny) po szynach ...do wody !
Być może że akwen ten został utworzony z odnogi Brdy :?:
Oprócz tego opisanego wypadku, były tam jeszcze w latach późniejszych inne utonięcia .
O tym się mówiło na dzielnicy ;)

Autor:  seth [ niedziela, 17 lut 2013, 19:30 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Chyba że chodzi o gliniankę, a nie o odnogę regularnej rzeki. Bo w gliniance Petersona to i ja miałem przyjemność zaznawać kąpieli. Mapa jednak wykazuje odnogę Brdy, więc pytanie pozostaje otwarte.

Autor:  Hrab [ niedziela, 17 lut 2013, 21:08 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Cegielnie Petersonów znakomicie opisał MWS: http://www.forum.bsmz.org/viewtopic.php ... nie#p26757
Ciekawe to co piszesz Aero o tych wagonikach. Ta glinianka, a raczej zalane wyrobisko, istnieje nadal. Był też w okolicy staw młyński, obecnie bez wody.
Jednak kąpielisko było w innym miejscu i było podobno bezpośrednio powiązane z cegielnią.
W tym artykule Expressu na ostatnim zdjęciu widać cegielnię, ale nie widać kąpieliska. Nie bardzo umiem ją umiejscowić w stosunku do widocznego na zdjęciu łuku rzeki.
http://www.express.bydgoski.pl/look/art ... cle=228193
Odnogę Brdy widać na planie z 1945 roku. Kiedy ją zasypano?
Plan z 1945 jest nieaktualny, czy w czasie wojny udrożniono odnogę? Pytanie stąd, że na planie z 1937 jest ona ślepą zatoczką, nad którą zaznaczono kapielisko.
Tak przy okazji; zauważyłem, że były dwa mosty w rejonie wejścia Kanału Bydgoskiego do Brdy. No i ten most na Młyńskiej.
oznaczenia :
113 – Łaźnia Wojskowa
129 – Papiernia Wielkopolska - też ciekawy temat
153 – Przystań Łodzi Motorowych

1937 rok.
Obrazek

1945 rok.
Obrazek

Autor:  Ewing [ niedziela, 17 lut 2013, 21:25 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

No to jeszcze jeden plan z 1939

Obrazek

Autor:  AERO [ niedziela, 17 lut 2013, 22:06 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Z powyższego wynika, że wspomniane kąpielisko z oczywistych powodów , istniało przynajmniej do czasu zasypania odnogi rzeki.
Opisu wypadku sugeruje, że wraz z upływam czasu, zatoka \ odnoga stawała się płycizną !
Mogła zostać całkowicie zasypana w latach 50 ub. W. np. w trakcie wzmacniania koryta Brdy.
Wydaje się , że w miejscu tego kąpieliska znajdują się obecnie ogrody działkowe ( tuż za ośrodkiem TKKF Orzeł )
W czasach mojego dzieciństwa, musiało już nie być tego kąpieliska, skoro chodziliśmy "nad wodę" do glinianki.

Inną kwestią jest ewentualne połączenie z cegielnią ;
Może był jakiś przepust pod ulicą od łuku odnogi do... samej cegielni , a po jaj zasypaniu , woda pojawiła się w wyrobisku glinianki :?:

Jedno wydaje się jednak pewne;
Było i kąpielisko i ...glinianka.

Autor:  Hrab [ niedziela, 17 lut 2013, 22:07 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

I jeszcze mapka z cegielniami z tego rejonu w 1854 roku zaczerpnięta z tego wątku: viewtopic.php?f=95&t=3962&p=24733&hilit=cegie%C5%82kowy#p24733. Pod oznaczeniem PM jest wspomniana papiernia znana potem jako Papiernia Wielkopolska. Nie są to jednak te gruzy po papierni widoczne obecnie przy moście.
Cegielnia najbliżej torów była bazą dla powstania kąpieliska. Nie pasuje mi jednak ona do zdjęcia cegielni na łuku rzeki. Chyba, że jest to ten łuk przy samych mostach.

Obrazek

Autor:  Hrab [ sobota, 9 mar 2013, 22:02 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Początek tego zakola Brdy, będącego kiedyś jej głównym korytem, nad którym leżały obiekty i tereny kąpieliska, widać i dzisiaj. Jest to wyraźna zatoczka na obniżonym terenie przez bramą TKKF Orzeł. Dalej odnoga biegła przez boisko TKKF i leżące za klubem ogródki działkowe.

Obrazek

Autor:  Hrab [ niedziela, 31 mar 2013, 23:44 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Co do zmian koryta Brdy w tym rejonie, to na mapie z czasów budowy Kanału Bydgoskiego jest zakole, którego nie bardzo można przypisać do dzisiejszego biegu rzeki. Wydaje mi się, że to właśnie w tym rejonie, a także w strefie mostów kolejowych i jeszcze nieco w dół za nimi. Mapa nie jest szczególnie precyzyjna, więc pewnie ciężko byłoby ją przymierzyć do współczesnej rzeczywistości.

Obrazek

Autor:  jaras [ poniedziałek, 1 kwie 2013, 10:22 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Na znanej litografii z 1953 roku przedstawiającej most kolejowy(viewtopic.php?f=9&t=5493&p=33530&hilit=litografia#p33530)
są takie dwa zakola z lewej i prawej strony, które łączą się przed mostem.

Autor:  Hrab [ poniedziałek, 1 kwie 2013, 11:25 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Ten obraz z 1853 roku nie jest zbyt wiarygodny. Sam most jest mocno zniekształcony przez artystę. Odnoga po lewej wydaje się mało prawdopodobna, przynajmniej jako koryto rzeki, a nie mała zatoczka, gdyż tam zaraz jest zbocze wzgórza na którym stoi elektrociepłownia. Ale coś w tym jest. Autor miał zakodowane w pamięci meandry rzeki w tej okolicy.
Tu jest jeszcze jedna mapa z tej okolicy. Pokazuje jeszcze inny "wygibas" rzeki naniesiony w 1875 roku, a może ten sam tylko dokładnie wyrysowany. Też ta sama okolica. Tak wnioskuję po opisie po lewej dotyczącym terenów młyna na Czyżkówku. To Bocianowo i Wilczak na górze i dole mapki wprowadzają jednak wątpliwość. Zarazem na planach miasta z tego roku nie widać takich zakoli. Jest tu sporo opisów. Czy ktoś jest w stanie określić dokładną lokalizację tego miejsca?

Obrazek

Autor:  Hrab [ poniedziałek, 1 kwie 2013, 18:30 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Jeszcze mała korekta. Podałem datę za biblioteką cyfrową. Na dokumencie jest jednak znacznie wcześniejsza data 1785. Może to są meandry rzeki w rejonie widocznych na starych mapach kanałów osuszających obszary Okola w rejonie od Granicznej na wschód i północ?
Tu jest link do mapy: http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?i ... &lp=61&QI=

Na wstępie tego wątku przywołany jest artykuł o wypadku w kąpielni Petersona. Artykuł pochodzi z Gazety Bydgoskiej z 24 maja 1932 roku. W kolejnym roku, wraz z otwarciem sezonu, kąpielisko zmienia nazwę. Odtąd będzie to Riwiera. Informuje o tym notka w Kurierze Bydgoskim.
6 sierpnia 1933 roku w tymże Kurierze Bydgoskim pojawia się też artykuł o Riwierze.
Zatem można używać dziś nazw zamiennie lub łącznie np. Bydgoska Riwiera - dawna kąpielnia Pertersona.
Wcześniej odnosiłem wrażenie, że Riwiera była po drugiej stronie w górę rzeki od kąpielni wojskowej, tak można było wywnioskować z przywołanego artykułu w Expressie. A może tej nazwy używano dla różnych miejsc.

Obrazek

Obrazek

Autor:  Robert Grochowski [ wtorek, 2 kwie 2013, 17:57 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Hrab ma rację. Plan Dornsteina z 1785 r. przedstawia podmiejski folwark Okole. Od wschodu folwark graniczył z gruntami miejskimi - granica przebiegała w miejscu obecnej ulicy Granicznej. Od zachodu graniczył z młynem (młynami) Czyżkówko, od południa z folwarkiem Wielki Wilczak - granicę stanowi droga szuszkowska (obecna ulica Grunwaldzka). Północną granicę folwarku Okole wyznaczało koryto Brdy, z charakterystycznym zakolem w części NE (zasypanym ok. 1849 r. w trakcie budowy mostu kolejowego)
W XVII w. w źródłach pisanych wzmiankowanych jest kilka ,,okoli", rozciągających się wzdłuż południowego brzegu Brdy, od granicy Szuszkówka (obecnego Czyżkówka), aż do kompleksu wysp, tworzących obecną Wyspę Młyńską. Analizowany obszar wchodził najprawdopodobniej w skład pierwszego (,,Wielkiego") Okola. W 1742, 1743 i 1744 r. działki na Okolu dzierżawili bydgoscy mieszczanie: p. Rudowski, p. Podgorski, p. Krzeminski i Bieniek. W 1745 r. obok p. Rudowskiego, Podgorskiego, Bieńka, pojawił się również p. Kiełbasa. Ci sami wymienieni są w 1749 r. W regestrze z 1752 r. ,,Okole nad rzeką” dzierżawią: p. Rudowski, Podgurski, Maciej Kielbowski, Tomasz Biennek.
W 1745 r. burmistrz Bydgoszczy Adrian Duszyński wydzierżawił na czterdzieści lat Salomei i Franciszkowi Więckiewiczom i ich sukcesorom folwark miejski ,,Wielkie Okole”, którego role rozciągały się „wzdłuż rzeki nad granicą szyszkowską aż do boru, a wszerz od tejże granicy ku miastu aż do Weśredniego Okola.” W świetle umowy, Więckiewicze na terenie folwarku mieli wznieść w ,,najsposobniejszym miejscu” ,,domostwo, stodołę i obory dla bydła”. Dzierżawa miała trwać do 1785 r. W późniejszym okresie w źródłach pisanych odnotowane są wpłaty czynszu przez najemców folwarku. Nie wiemy, co stało się z rodziną Więckiewiczów po 1772 r., kiedy to Bydgoszcz została włączona do monarchii pruskiej w wyniku I rozbioru Polski.
Według planu z 1785 r., powierzchnia folwarku Okole wynosiła 191 mórg (reńskich) i 100 prętów kwadratowych. Z tego: ziemia uprawna - 164 morgi i 48 prętów kwadratowych (z czego jako słabe sklasyfikowano 141 mórg); ogrody - 2 morgi i 13 prętów kwadratowych; łąki - 10 mórg i 81 prętów kwadratowych; nieużytki - 13 mórg i 72 pręty kwadratowe; wody i rowy - 54 pręty kwadratowe; tereny budowlane - 1 morga i 12 prętów kwadratowych.
Zabudowania folwarku zlokalizowane były w rejonie obecnego torowiska przy ul. Nadrzecznej 3 (lokalizacja GPS: E 17° 58' 36.78", N 53° 7' 58.05"). Na południe od zabudowań znajdował się niewielki staw oraz wąski pas podmokłej łąki, ciągnącej się na zachód w kierunku Czyżkówka. Folwark skomunikowany był polną drogą z traktem do Czyżkówka. Według źródeł pisanych, w obrębie folwarku znajdowały się: dom mieszkalny, stajnia i czworaki. W późniejszym okresie, przy południowym brzegu Brdy, powstała również cegielnia.
W 1818 r. pruski radca budowlany, Ernest Conrad Peterson, nabył prawo korzystania z dziedzicznej dzierżawy Okola za 6000 talarów. W ciągu kilku kolejnych lat rodzina Petersonów nabyła folwark na własność.

Autor:  Hrab [ środa, 3 kwie 2013, 05:50 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Wstawiam ponownie mapkę zakola opisanego wyżej, która przestała się pokazywać.
Na podstawie tego, co napisał Robert Grochowski i moich domysłów, wydaje się, że wybrzuszenie zakola w kierunku północno - wschodnim było w rejonie mostów, a obniżenie (w stronę południowo - zachodnią) przed mostami i za nimi.

Obrazek

Autor:  BYDZIAK 1958 [ środa, 3 kwie 2013, 15:36 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Przy okazji chciałbym Was zapytać, czy mi się coś pokręciło, czy też nie... Otóż wydaje mi się, że kiedyś widziałem jakąś mapkę lub zdjęcie z jakąś 'kąpielnią', usytuowaną zaraz za mostem kolejowym, mniej więcej na samym końcu ul Jasnej... Było tam coś takiego :?:

Autor:  Hrab [ środa, 3 kwie 2013, 17:25 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Jak za mostem, to właśnie ta z tego wątku. Zaczynała się nad zakolem, które było zaraz za mostem. Miała adres Nadrzeczna 2. Na samym początku był klub łodzi motorowych i prawdopodobnie wypożyczalnie sprzętu wodnego. Ciągnęła się dość daleko w głąb tego fyrtla. Za zakolem były jeszcze spore łąki do plażowania. Czasem mówiono o niej, że jest na końcu Jasnej.

Autor:  MWS [ środa, 3 kwie 2013, 17:39 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

BYDZIAK 1958 pisze:
Przy okazji chciałbym Was zapytać, czy mi się coś pokręciło, czy też nie... Otóż wydaje mi się, że kiedyś widziałem jakąś mapkę lub zdjęcie z jakąś 'kąpielnią', usytuowaną zaraz za mostem kolejowym, mniej więcej na samym końcu ul Jasnej... Było tam coś takiego :?:


- Dobrze ci się wydaje:
Na końcu dzisiejszej ul. Jasnej, tuż przy moście, (od strony miasta) istniał taki obiekt.
Nie było to jednak kąpielisko, a łaźnia rzeczna (Badeanstalten) + restauracja (później również kręgielnia).
Łaźnia powstała w latach 1890, (pierwszy właściciel Franz Voigt. Funkcjonowała do ok. 1920 roku.
Był to zupełnie inny „biznes”, nie mający nic wspólnego z kąpieliskiem na terenach Petersona.

Autor:  Hrab [ środa, 3 kwie 2013, 18:37 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Czyli ten rejon był całym zagłębiem kąpielowym. Łaźnia rzeczna korzystała z wody rzecznej, to znaczy można było po gorącej kąpieli wchodzić pewnie do jakich basenów w nurcie rzeki. Prawdopodobnie podobna była przy moście koło Bernardyńskiej.
Jeśli wspomnieć jeszcze o Wellenbad, gdzie wody Młynówki tworzyły zimną pianową kipiel dla pasjonatów takich atrakcji i kąpielnię wojskową, to nasuwa się wniosek, że społeczeństwo dziś wrosło w ciepłe kapcie, przyrosło do kaloryferów i całkiem odwykło od dawnych przyjemności. Dzisiaj jak woda nie ma 28 stopni to do niej nie wlezie. No, ale w domach wtedy też często mieli 14 stopni. A jak ktoś wskoczy do zimnej wody, to order mu dają i w telewizji pokazują.

Autor:  BYDZIAK 1958 [ czwartek, 4 kwie 2013, 17:04 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

Hrab pisze:
(...)
Dzisiaj jak woda nie ma 28 stopni to do niej nie wlezie. No, ale w domach wtedy też często mieli 14 stopni.


^^^ Moja obecna małżonka, właśnie należy do takich 'eskimosów' . Brda na Piaskach, nawet latem mało kiedy jest 'ciepła'. Ale jej to nie przeszkadza... :D

Autor:  jaras [ środa, 29 maja 2013, 20:35 ]
Tytuł:  Re: Kąpielnia Petersona

MWS pisze:
BYDZIAK 1958 pisze:
Przy okazji chciałbym Was zapytać, czy mi się coś pokręciło, czy też nie... Otóż wydaje mi się, że kiedyś widziałem jakąś mapkę lub zdjęcie z jakąś 'kąpielnią', usytuowaną zaraz za mostem kolejowym, mniej więcej na samym końcu ul Jasnej... Było tam coś takiego :?:


- Dobrze ci się wydaje:
Na końcu dzisiejszej ul. Jasnej, tuż przy moście, (od strony miasta) istniał taki obiekt.
Nie było to jednak kąpielisko, a łaźnia rzeczna (Badeanstalten) + restauracja (później również kręgielnia).
Łaźnia powstała w latach 1890, (pierwszy właściciel Franz Voigt. Funkcjonowała do ok. 1920 roku.
Był to zupełnie inny „biznes”, nie mający nic wspólnego z kąpieliskiem na terenach Petersona.

Czy chodzi może o ten obiekt są schody do rzeki ?

Załączniki:
DSC01431.JPG
DSC01431.JPG [ 193.32 KiB | Przeglądany 9940 razy ]
DSC01435.JPG
DSC01435.JPG [ 195.96 KiB | Przeglądany 9940 razy ]

Strona 1 z 4 Strefa czasowa UTC+1godz. [letni]
Powered by phpBB® Forum Software © phpBB Group
http://www.phpbb.com/