Zakłady zbrojeniowe D.A.G Fabrik Bromberg w latach 1939-45 zlokalizowane były w znacznej odległości od miasta. Miejska elektrociepłownia nie miała wystarczającej mocy żeby zasilić fabrykę zbrojeniową w energię i parę. Wobec tego faktu na terenie Fabrik Bromberg wybudowano dwie elektrociepłownie i dwie kotłownie:
1. Brahnau – elektrociepłownia wyposażona w cztery kotły, dwa dostarczające parę energetyczną oraz dwa wytwarzające parę technologiczną.
2. Kaltwasser – elektrociepłownia wyposażona w cztery kotły, dwa dostarczające parę energetyczną oraz dwa wytwarzające parę technologiczną.
3. Wydział NGL(produkcja nitrogliceryny) – kotłownia wyposażona w dwa kotły wytwarzające parę technologiczną.
4. Laboratorium – kotłownia gdzie podgrzewano wodę dla potrzeb wydziału badawczego.
Wszystkie kotłownie były zasilane węglem kamiennym, który transportowano koleją wykorzystując do tego celu magistralę węglową tak zwaną „kolej francuską”, która dzieliła zakład na dwie części. Zapotrzebowanie na węgiel było ogromne, w połowie 1942 roku zapadła decyzja o budowie towarowej kolei linowej, która miała połączyć zakład z nabrzeżem przeładunkowym przy Brdzie. Węgiel miał być dostarczany barkami. Mimo gotowego projektu budowy napotkano na szereg utrudnień w realizacji inwestycji. Słupy nośne kolei linowej miały być ustawione na terenie miejskim, prywatnym oraz lasów państwowych. Z właścicielami gruntów prowadzone były negocjacje, nie do końca pomyślne. Nie będę się tutaj rozpisywać o prowadzonej korespondencji. Przepychanki biurokratyczne trwały prawie 1,5 roku aż do listopada 1943 r.
Trochę informacji o towarowej kolei linowej.
Pierwotnie nabrzeże przeładunkowe miało być zlokalizowane tuż przy moście kolejowym magistrali węglowej z drogą dojazdową od ulicy Toruńskiej. Transport węgla na główny plac węglowy miał odbywać się w linii prostej.
W tym miejscu miało być wybudowane nabrzeże przeładunkowe, widok z mostu kolejowego
Widok z brzegu
Problemy z zakupem i dzierżawą gruntów wymusiły zmianę projektu i dobudowanie stacji załomowej w celu zmiany kierunku transportu węgla. Na takie zmiany przedstawiciele fabryki nie mogli się zgodzić gdyż zawyżało to koszty inwestycji.
Żeby nie budować stacji załomowej w planach było przesunięcie nabrzeża przeładunkowego bardziej na wschód oraz przesunięcie ulicy Toruńskiej bardziej na południe. Na planie widać zaznaczony linią przerywaną przebieg kolei linowej, pierwotny i po zmianach. Na pomarańczowo zaznaczono również nową lokalizację ulicy Toruńskiej i poniżej projektowaną autostradę, czyli dzisiejszą ulicę Nowotoruńską.
Dzisiaj główny plac węglowy Fabrik Bromberg znajduje się na terenie EC II.
Do końca wojny transport węgla dla Fabrk Bromberg odbywał się koleją normalnotorową.
Zachowały się fundamenty, na których są ułożone szyny jezdne suwnicy
Widok na plac z góry. Białe strzałki - szyny suwnicy. Czerwone strzałki - miejsce gdzie znajdował się tor kolejowy
Prawdopodobnie jedyna w Polsce czynna kolej linowa, która pracuje na odcinku Piechcin – Janikowo. Transportuje skałę wapienną z kopalni wapienia w Piechcinie do zakładów sodowych w Janikowie. Podobną konstrukcję mogła mieć kolej linowa w Bydgoszczy.
Podziękowania:
Prof. Johannes Preuss z uniwersytetu w Moguncji
Pan Dyrektor Ryszard Popowski PGE GiEK Oddział Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz S.A
Pan Andrzej Rujner PGE GiEK Oddział Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz S.A
