Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Zaciekawił mnie pewien skwer w trójkącie ulic Leszczyńskiego - Halicka - Ustrzycka na Górzyskowie. Jak wynika z przedwojennych map, w tym miejscu znajdował się cmentarz. Czy ktoś z was ma może jakieś wiadomości na jego temat?
Poniżej kilka map i zdjęć dotyczących tego miejsca.

Widok satelitarny
http://i51.tinypic.com/1zptba9.jpg

Widok od strony skrzyżowania Leszczyńskiego i Czackiego.
http://i56.tinypic.com/2ivk6q0.jpg

Widok od skrzyżowania Leszczyńskiego i Halickiej.
http://i51.tinypic.com/16k75gh.jpg

Mapa z 1908 r.
http://i54.tinypic.com/ev9g7c.jpg

Mapa z 1939 r.
http://i54.tinypic.com/20zqiw9.jpg

Na 100 % był to cmentarz. Z tego co mówią mieszkańcy Szwederowa, podobno w latach 80/90 w ramach prac ziemnych wykopano jakieś kości. Potwierdzenia innego niż stugębna plotka nie mam, jednak to, że ten skwer był cmentarzem należącym do parafii Marcina Lutra przy Leszczyńskiego, jestem pewien.

Swego czasu mieszkałem przy ul. Czackiego i interesowałem się tym miejscem. Według nielicznych już świadków, ostatni pochówek miał tu miejsce w 1945 roku. Później nagrobki usunięto, a pochówki zostały w ziemi. Z racji tego, że niemal codziennie tędy przechodziłem w latach 80. i 90. mogę powiedzieć, że nie były tu wówczas prowadzone żadne większe roboty ziemne. Planowano w tym miejscu budowę ośrodka zdrowia - ale z racji konieczności przeprowadzenie ekshumacji - pomysł ten szybko zarzucono. Obecnie tylko najstarsi mieszkańcy wiedzą, że był tu niegdyś cmentarz. Dla młodszych jest to wstrząsająca informacja, zwłaszcza, gdy mieszkają w pobliskich domach

_________________
,,Powiedziałem im również, aby nie pracowali w firmach produkujących narzędzia mordu i żeby wyrażali pogardę dla ludzi, którzy myślą, że takie narzędzia są nam potrzebne" - Kurt Vonnegut, Rzeźnia numer pięć

Cmentarz ten został wspomniany w (być może amieszczanym już) artykule Co kryje ziemia pod Bydgoszczą?

"Czas nieubłaganie zawsze trawił i nadal trawi miejsca spoczynku. Współczesny bydgoszczanin nie uświadamia sobie, jak wiele cmentarzy zniknęło już bądź właśnie znika z pejzażu miasta. Dotyczy to głównie ewangelickich i tzw. mieszanych, przeważnie XIX-wiecznych, zakładanych wraz z rozrastaniem się miasta. Część zlikwidowano jeszcze w początkach naszego stulecia, część po II wojnie, jak choćby staroewangelicko-unijny przy ul. Jagiellońskiej (dziś jest tam park Ludowy). Opustoszałe pokryły się ziemią, zarosły chaszczami, gdzieniegdzie pozostawiając na powierzchni resztki śladów. Tak stało się w przypadku cmentarza na Szwederowie przy ul. Leszczyńskiego, przy Witebskiej (gminy ewangelicko-unijnej), na Osowej Górze przy końcu ulicy Masztowej, na Prądach przy obecnej ulicy Tańskich, w Smukale przy obecnej ul. Palmowej, na Kapuściskach przy ul. Smętnej, na Czyżkówku przy ul. Głuchej i Siedleckiej. Nie zachował się żaden cmentarz żydowski ani w Bydgoszczy (Wzgórze Dąbrowskiego, ul. Szubińska), ani w Fordonie (ul. Piastowa). "

_________________
=> https://sites.google.com/site/zapomnieni/home

Co ciekawe, w uchwale Rady Miasta teren jest opisany jako "nieczynny cmentarz niemieckich katolików", co w kontekście powyższych informacji wydaje się być zapisem błędnym.

W okresie międzywojennym do katolików narodowości niemieckiej należały dwa kościoły, na pl. Piastowskim i na Starym Rynku. Gdzie chowano parafian obu kościołów Nie wiem.

Jak wiadomo cmentarz ten istniał przed I wojną, na mapach jest od roku 1907 ( chyba że wcześniej?) Kościół Marcina Lutra zbudowano w 1906. Sądzę że temat jest rozwojowy i wymaga głębszej analizy.