Szczęście, że krzyż ażurowy jeszcze stoi 
Czarnowo, wieś parafialna w powiecie toruńskim, na prawym brzegu Wisły, około 2 i pół mili poniżej Torunia. Istniała od najdawniejszych czasów: r. 1233 Konrad Mazowiecki darował ją Chrystyanowi, biskupowi pruskiemu; r. 1285 jest własnością jakiegoś Arnolda z Wałdowa. Następnie była dobrem krzyżackim, należącym do zamku w Bierzgłowie; r. 1457 król Kazimierz IV darował ją na własność Toruńczanom, którzy ją dotąd posiadają [*]. O początku tutejszego kościoła parafialnego donosi wizyta biskupa Olszowskiego z r. 1668, że około r. 1498 sławny radca miasta Torunia, Hans Hytmant, znajdował sie w wielkim niebezpieczeństwie życia na Wiśle. Ślubował wtedy Panu Bogu, że jesli zostanie uratowany, kościół nowy ufunduje w Czarnowie, co tez po ocaleniu się r. 1498 wykonał. Do parafii należą wioski: Czarnowo, Toporzysko, Stanisławki, Zławieś, Pędzewo, Śmolno i Kamionka. Obszaru ziemi liczy Czarnowo 4662 morg, domów mieszkalnych 50, katolików 52, ewangelików 463, szkoła jest w miejscu. Dawniej jeszcze w r. 1585 istniał młyn przy Czarnowie, ale dla braku dostatecznej wody został zaniechany. Zaraz za wsią w stronę ku Wiśle znajdują się prastare szańce wojenne dosyć dobrze utrzymane; wysokie około 8 stóp, choć już teraz znacznie zawiane, otoczone były rowami, do których woda płynęła z Wisły; głębokie były te rowy na 20 stóp, szerokie 22 stóp; w wojnie z Napoleonem zajęły te szańce wojska pruskie r. 1806, zaś r. 1814 wojska rosyjskie.
[*] - do rozbiorów
W drugiej połowie XVI w. w czarnowie osiedlili się menonici. Zajmowali się rekultywacją terenółw zalewowych. Prawdopodobnie to ich potomkowie spoczywają na tym cmentarzu.
|
