Taaak, polegli Niemcy byli wysyłani - ale prosto do płytkiego, rzadko kiedy oznakowanego grobu, wykopanego w miejscu śmierci, najczęściej rękoma niemieckich jeńców. Nie ma się zresztą czemu dziwić - nikt wówczas specjalnie nie rozczulał się nad losem poległych żołnierzy Wehrmachtu, czy sprzymierzonych z nimi Łotyszy, Rosjan, Francuzów itd. Trudno wymagać, by ofiary dbały o groby swoich katów. Przez pięć lat okupacji Niemcy aż za nadto pokazali, jak wygląda dbałość o groby z punktu widzenia narodowosocjalistycznej ideologii (patrz: Tryszczyn, Borówno, Dębowa Góra, Dolina Śmierci, itd.)
Już w kwietniu 1945 roku rozpoczęły się pierwsze ekshumacje żołnierzy polskich, radzieckich i niemieckich, spoczywających w pobliżu ujęć wody. Przenoszono ich wówczas w inne miejsce. W latach 1945 - 1948 trwała zakrojona na wielką skalę akcja ekshumacji i komasacji grobów. Polaków i Rosjan przenoszono wówczas na specjalnie przygotowane cmentarze. Gdzie chowano Niemców - tego na podstawie moich materiałów nie jestem w stanie określić.
W przypadku ekshumacji żołnierzy niemieckich, znakomitym materiałem źródłowym są akta grobownictwa wojennego PCK, dostępne w bydgoskim archiwum. Zawierają one mnóstwo szczegółów - lokalizację grobu (często z mapką), ilość ciał, wyposażenie, odniesione rany, relacje świadków itd.
Ważna uwaga: nie było Polaków z II grupą (chyba że wyjątkowe kanalie). Wszyscy deutschowani Polacy otrzymywali III grupę
|
- dodam, że w okresie I w.św. cmentarze wojenne na naszym terenie zakładały służby armii pruskiej według standardowych projektów.