Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"
https://www.forum.bsmz.org/

Poszukiwanie zapomnianych cmentarzy - F.A.Q.
https://www.forum.bsmz.org/viewtopic.php?f=41&t=1631		 Strona 1 z 1
Autor:  night prowler [ czwartek, 16 wrz 2010, 08:07 ]
Tytuł:  Poszukiwanie zapomnianych cmentarzy - F.A.Q.
Część I - Na mapie
Poszukiwania zapomnianych cmentarzy zwykle zaczynamy od mapy. Najlepiej korzystać z zasobów map Wojskowego Instytutu Geograficznego (WIG). Optymalne są mapy szczegółowe o skali 1:25000 jednak nie wszystkie tereny są udostępnione dla tej skali. Warto więc znajdować cmentarze posługując się mapami niemieckimi z tamtego okresu (Topographische Karte 1:25000). Prawie całe województwo kujawsko-pomorskie znajduje pokrycie w niemieckich mapach udostępnionych na stronie WIG, a brakujące elementy najczęściej można znaleźć w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej (KPBC).

Nieocenionym w pomocy i wiarygodnym narzędziem jest portal Geoportal. Tam znajdziecie mapy lotnicze, satelitarne, topograficzne oraz dane katastralne całej Polski. Jeśli teren cmentarza jest działką ewidencyjną wyodrębnioną w Geoportalu to możemy określić w przybliżeniu wielkość jego powierzchni. Zwróćcie jednak uwagę, iż technika rastrowa podglądu powoduje, że czasami widzimy cmentarz w skali 1:100000, a w skali 1:10000 ślad po nim zanika.

Oprócz wersji cyfrowych map, zgromadzonych w internecie, można posługiwać się papierowymi mapami topograficznymi. W 2009 roku wojskowe mapy topograficzne dla naszego regionu były dołączone do jednej z gazet regionalnych. W księgarniach ciężko takie dostać. Jeśli już to polecam Okolice Bydgoszczy i Torunia, 1:50000, wydawnictwa Cartomedia. Są co prawda tam błędy w oznaczeniu szlaków turystycznych, lecz to jedyna mapa regionu uwzględniająca również cmentarze niekatolickie jaką znalazłem.

Mając już mapę interesującego obszaru warto posłużyć się poniższymi kryteriami, by zawczasu wytypować, w których miejscowościach mogą znajdować się nekropolie niekatolickie. Jakkolwiek na papierowych mapach czasami stosuje się odrębne oznaczenia dla cmentarzy żydowskich, czy wojskowych to w Geoportalu takich kryteriów brak. Mapy WIG rozróżniają tylko cmentarze chrześcijańskie i żydowskie. Oznaczenie nekropolii na mapie nie zdradza nam jakiego wyznania są tam pochowani, ani czy jest to cmentarz czynny. Oto wskazówki:

    1. Cmentarz położony z dala od domów, na polu, w lesie, uboczu, bez żadnej drogi dojazdowej;
    2. Cmentarz zlokalizowany jest we wsi, gdzie nie ma kościoła;
    3. W danej miejscowości znajduje się więcej niż jeden cmentarz;


Część II - W terenie
Mimo uzbrojenia w mapy i GPS znalezienie cmentarzy często jest sztuką. W terenie nie ma do nich żadnych dróg dojazdowych. W nielicznych przypadkach zachowały się fragmenty bram i ogrodzenia. Przeważnie położone na trudno dostępnych terenach, skryte są w zielonej i nieprzystępnej gęstwinie. Tym razem to roślinność okazuje się pomocna. Ewangelicy starannie dobierali roślinność cmentarną zgodnie z zasadami ich wyznania i przyjętą w oparciu o wiarę symboliką. Spróbujmy wypunktować roślinne podpowiedzi:

    1. Drzewa - dęby, kasztanowce, klony, lipy, na które natykamy się nagle, mimo że jesteśmy na polu, łące lub w lesie gdzie dominuje roślinność iglasta;
    2. Rośliny - lilak, bez, barwinek, konwalia, bluszcz, śnieguliczka, w ilościach i rozmiarach przeczących kontrolowanej hodowli. Jednym słowem nieprzystępne krzaki, w których trakt musimy przetrzeć sobie sami;

W terenie znajdziemy również inne wskazówki:
    1. Cmentarze ewangelickie[1] są położone na skarpach, wzniesieniach, choć to nie jest reguła zawsze obowiązująca. Faktem jest, że koloniści nie wyrównywali miejsca pochówku na siłę, wręcz usypywali sztuczne wzgórza. Na terenach nadwiślańskich nie musieli tego robić, gdyż ukształtowanie terenu jest korzystne do zakładania cmentarza;
    2. Mennonici i ich potomkowie koncentrowali swoje życie społeczno-religijne w zborach pełniących także funkcje szkół. Jeżeli cmentarz położony jest w bezpośrednim pobliżu budynku będącego niegdyś szkołą to istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest to cmentarz mennonicki. Tak jest np. w miejscowości Gać pod Grudziądzem;

Dwa powyższe przeświadczenia wynikają z osobistego doświadczenia w terenie. Proszę nie traktować tego jako dogmat, choć w opracowaniach znalazłem identyczne tezy[2].

[1] Pisząc "cmentarze ewangelickie" uogólniam, gdyż mam tu na myśli miejsca pochówku nie tylko kolonistów niemieckich wyznania ewangelickiego, lecz także mennonitów, niemieckich hugenotów, szkotów i innych społeczności, które przybyły na dzisiejsze tereny województwa począwszy od XVII w. Dokładne rozróżnienie, która wioska została założona przez mennonitów, a która na mocy dajmy na to pruskiej komisji osadniczej nie jest często możliwe. Pomocne mogą być nazwy wsi, ale o tym napiszę wkrótce.
[2] Jak tylko znajdę to podam źródła.
Autor:  Misia [ czwartek, 20 gru 2012, 22:48 ]
Tytuł:  Re: Poszukiwanie zapomnianych cmentarzy - F.A.Q.
Czasem szukając cmentarza można trafić na różne przeszkody. Oto zdjęcie z drogi prowadzącej do cmentarza w Kornelinie. Uwierzcie mi, że idąc tą drogą ok 100 metrów dojdziecie na cmentarz ;)

Obrazek
Autor:  PiotrMR [ środa, 30 lip 2014, 10:10 ]
Tytuł:  Re: Poszukiwanie zapomnianych cmentarzy - F.A.Q.
http://jerzy-foto.blogspot.com/search/label/cmentarz Proszę tutaj jest udokumentowanych kilka cmentarzy w okolicy Aleksandrów Kujawski - Włocławek. Jurek wrzuca na bieżąco. Widać także kilka opuszczonych wsi na południowym skraju poligonu toruńskiego. W kilku miejscach byłem, ale to były czasy klisz i magnetofonów. Kilka z tych miejsc jest pod opieką fundacji Tak Trzeba.
Strona 1 z 1 Strefa czasowa UTC+1godz. [letni]
Powered by phpBB® Forum Software © phpBB Group
http://www.phpbb.com/