Na mapie z 1890 roku nakładanej na googlemap przez mariwa http://stare-mapy.tk/. Znalazłem nieistniejący cmentarz na północnym zakończeniu ulicy Gajowej.
W tym miejscu są obecnie tory kolejowe, które biegną po przesunięciu ich tam z ulicy Kamiennej. Pamiętam jeszcze czynny przejazd kolejowy Kamienna – Stepowa. Tory starej linii zamknięto chyba na początku lat 70-tych. Jakiś czas funkcjonowały prawdopodobnie łącznie z obwodowymi. Musiało tak być, bo inaczej nie mógłbym pamiętać tego przejazdu.
Druga mapka z 1944 roku nie pokazuje już cmentarza – widać tory i zarys terenu lokomotywowni – wtedy jeszcze w planach, wybudowanej inaczej niż ten wstępny zarys pokazuje. Nie bardzo rozumiem tu pewnej daty – podaje się informację o uruchomieniu torów obwodowych dopiero w 1964 roku. Czy zatem tory na niemieckiej mapie to tylko plany?
Czy to był cmentarz ewangelicki, żydowski, czy inny? Z map wynika, że cmentarz zaczynał się tuż przed torami, więc może został jeszcze po nim jakiś kamień?

1890


1944

Ciekawe. Przecież to nie mapa sztabowa Armi Czerwonej. Nigdy nie podejrzewałbym niemieckiego kartografa o taki błąd. Ale wygląda, że to całkiem prawdopodobne.
W międzyczasie ustaliłem, że linia kolejowa, która stała się potem linią obwodową była wcześniej - od lat 30-tych była skrótem węglówki na Maksymilianowo. Dopiero w latach 60 - tych uzupełniono łuk w stronę Bydgoszczy Głównej ( tam brakowało kawałka torów) i stała się obwodową zastępując ostatecznie tę w linii ulicy Kamiennej. Ta przebudowa i rozbudowa wiązała się z elektryfikacją, przebudową wiaduktów i obniżaniem torów pod starymi wiaduktami, by zmieściła sie trakcja elektryczna. Zbudowano stację Bydgoszcz Leśna. Podawana data 1964 jako data tej zamiany jest raczej za wczesna.

Cytat ..." Na nieregularne rozplanowanie cmentarza parafii św. Wincentego á Paulo miało wpływ wiele czynników i zmian. Można stwierdzić, iż w ciągu minionych 125 lat przeszedł on cztery etapy zmieniające zarówno jego układ jak i powierzchnię:

I etap – cmentarz gminy Bielawy (lata 1884 – 1910), najstarsza historycznie część cmentarza
II etap – W październiku 1929 r. zarząd miasta Bydgoszczy podarował parafii św. Wincentego a’ Paulo parcelę o powierzchni 2 ha i 45 arów, przeznaczoną na powiększenie cmentarza.
III etap – Po 1945 r. cmentarz powiększono o fragment cmentarza w kierunku ul. K. Puławskiego. Następnie w latach 70-tych cmentarz został powiększony o tereny obejmujące teren przy kościele Zmartwychwstania Pańskiego – część dawnej żwirowni.
IV etap – Ostatnia zmiana terenu cmentarza zaszła na początku lat 80-tych, kiedy zlikwidowano dom zarządcy cmentarza i niewielki ogród, w miejscu tym powstały cztery pola grzebalne."

"
Swoje domysły w kwestii epidemii, jako przyczyny powstania nekropolii opieram na istnieniu u zbiegu Wald Str. i Heide Str. obiektów, opisanych na mapie, jako "Cholera Baracken".

Te baraki cholerycze w lesie i cmentarz w pobliżu to chyba właściwy trop.

Może komuś uda się nałożyć lokalizację tych baraków na mapę satelitarną. Możliwe, że mam po nich pamiątkę. W tym miejscu w lesie rósł kępami dziki winobluszcz, którego sadzonki wykopałem (jako dzieciak na zlecenie mamy) dawno temu i rozpleniłem w wielu miejscach, także mam przy domu.
Na tych mapach zauważyłem też fabrykę silikatów koło cmentarza bielawskiego. To wyjaśniło mi genezę dwóch wielkich żwirowni w okolicy. Jedna była pod częścią cmentarza bielawskiego utworzona od strony Osiedla Leśnego, a druga na tyłach szkoły trzydziestki. Ta pod cmentarzem była głębsza i miała strome piaskowe skarpy, po których sią skakało i zjeżdżało na sankach (mieszkałem za przejazdem, niedaleko "Mytla").
Mogła być tam też mała wąskotorówka przemysłowa.
Ale to temat na osobny wątek.
Jak stopi się śnieg, to obejrzę miejsce cmentarza, bo to nie tylko torowisko, ale także jego okolica od Gajowej.