Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Tej wiosny mieszkańców miasta ochłodzi "Potop"
Anna Tarnowska

Nabierają tempa prace remontowe przy niegdysiejszym symbolu miasta. Fontanna wkrótce znów zacznie działać - chociaż na razie w niepełnym kształcie
Fontanna "Potop" ma tryskać wodą na przełomie kwietnia i maja. Niecka jest już gotowa. Została oczyszczona i wzmocniona. Zainstalowano system wodotrysków i prawie ukończono prace związane z elektrycznością. Dysze wodne będą włączane sukcesywnie wraz z pojawianiem się kolejnych elementów instalacji. Po niedźwiedzicy przyjdzie czas na mężczyznę walczącego z wężem. - Rzeźba już jest gotowa i została przewieziona do odlewnika - mówi prof. Zbigniew Mackiewicz, prezes Stowarzyszenia Odbudowy Bydgoskiej Fontanny Potop. - Pod koniec maja trafi do Bydgoszczy i zostanie umieszczona we właściwym jej miejscu.

Autorem mężczyzny walczącego z wężem, tak jak i niedźwiedzicy, jest artysta rzeźbiarz Michał Pronobis. - Każda z rzeźb jest wykonywana z wielką dbałością o szczegóły - mówi Joanna Franczak, skarbnik Stowarzyszenia. - Model jest przedstawiany komisji najpierw w skali 1 do 8, potem po poprawkach tworzy się z gipsu rzeźbę oryginalnej wielkości. Dopiero po zaakceptowaniu modelu można zająć się tworzeniem ostatecznej wersji.

W tej chwili robotnicy zajmują się rekonstrukcją mozaiki wokół "Potopu". - Gdy zerwaliśmy kostkę bazaltową, okazało się, że w niektórych miejscach są braki, a w innych nierówności - mówi Lucyna Kojder-Szweda, zastępca prezydenta miasta. - Trzeba je uzupełniać, używając tego samego materiału.

Najwięcej czasu pochłonie ostatni element: wysoka na sześć metrów centralna część wodotrysku. - To rzeźba wielopostaciowa z figurami ludzi i zwierząt - wyjaśnia Franczak. - Ze względu na jej wielkość, trzeba postawić specjalną halę, w której artysta będzie mógł nad nią pracować. To będzie największa rzeźba z brązu w całej Europie.

Częściowo zrekonstruowany "Potop" będzie można podziwiać jeszcze przed długim majowym weekendem. - Pierwszy etap prac zakończy się wraz z kwietniem - mówi Lucyna Kojder-Szweda. - Fontanna będzie działała, ale na razie tylko z niedźwiedzicą w środku. Drugi etap potrwa aż do końca roku - wtedy będziemy skupiać się na tzw. małej architekturze. Wymienimy ławki, postawimy stylowe oświetlenie, posadzimy więcej zieleni i zmienimy nawierzchnię ścieżek.

Rekonstrukcją misy, systemem wodotrysków i oświetleniem, a także zagospodarowaniem terenu wokół fontanny zajęło się miasto. Wyda na to dwa miliony złotych. Część pieniędzy pochodzi z Regionalnego Funduszu Operacyjnego.

Wykonanie rzeźb to koszt milion dwieście tysięcy złotych. Postarał się o nie Urząd Marszałkowski oraz kilkudziesięciu darczyńców. W podziękowaniu za pomoc, Stowarzyszenie OBFP chce umieścić ich nazwiska na miedzianych tabliczkach wokół fontanny. Całość "Potopu" będzie można podziwiać dopiero w 2013 roku.

Prof. Zygmunt Mackiewicz odebrał czek na 2000 euro na odbudowę "Potopu"

Kompletna rzeźba ma się pojawić w parku Kazimierza Wielkiego 2013 roku. Wtedy dopiero będzie można podziwiać w całości zrekonstruowane dzieło Ferdinanda Lepcke. Pieniądze na odbudowę rzeźby przekazali krewni założyciela Bydgoskich Fabryk Mebli.

W piątek (2 października) czek odebrali przedstawiciele Stowarzyszenia Odbudowy Bydgoskiej Fontanny "Potop".

O tym, że podczas wizyty w BFM potomkowie Otto Pfefferkorna przekazali na rekonstrukcję "Potopu" czek w wysokości 2 tys. euro, pisaliśmy przed dwoma tygodniami.




Laokon w produkcji

Podarunek mieszkającego w Berlinie Petera Pfefferkorna trafił w ręce prof. Zygmunta Mackiewicza, prezesa Stowarzyszenia Odbudowy Bydgoskiej Fontanny "Potop".

- Oby z tego symbolu na nowo pomnik rósł - życzyła Ewa Nawrocka, dyrektor ds. personalno-administracyjnych w BFM, przekazując czek.

Prof. Mackiewicz przypomniał, że gotowy jest jeden element z wodotrysku - niedźwiedzica z niedźwiadkiem (rzeźba od wiosny stoi przez galerią "Drukarnia".)
Stowarzyszenie zbiera teraz fundusze na dokończenie prac nad kolejnym elementem fontanny - człowiekiem walczącym z wężami (mityczny Laokon).

- Całość ma być gotowa w 2013 roku - przypomniał prezes.
Fontanna "Potop" to efekt konkursu ogłoszonego w 1897 r. przez Krajową Komisję Sztuki Królestwa Prus. Wygrał go berliński artysta rzeźbiarz Ferdinand Lepcke. Prace nad fontanną trwały niemal sześć lat. Odsłonięcia dokonano 23 lipca 1904 r. Rzeźba złożona z kilku figur przedstawiała biblijny potop - woda wszystko zalewa; ratują się ludzie i zwierzęta.

Do wybuchu wojny "Potop" był najsłynniejszym bydgoskim pomnikiem. Nie wypadało nie mieć w albumie zdjęcia z fontanną w tle. Dotrwał do 1943 r. Wtedy został zdemontowany i pocięty na cele wojenne (wykonany był z brązu).



Podpisał się majster Oliwa

Potomkowie założyciela BFM podarowali pieniądze Stowarzyszeniu, natomiast firma dostała oryginalne meble, wyprodukowane w latach 30. ubiegłego wieku z zakładzie Pfefferkorna.

Kompletna sypialnia (dwa łóżka, dwie szafki, szafa na bieliznę i ubrania, toaletka, okrągły stół, dwa krzesła) wykonana z litego drewna oraz wzorowany na włoskich meblach kredens są w znakomitym stanie.

- Meble w okleinie dębowej zostały bardzo solidnie zrobione. Są doskonale dopasowane. Nie da się przekładać szuflad, tak jak to robi się we współczesnych meblach. Wiemy, że szufladę z tej szafki zrobił majster Oliwa - o zabytkowej sypialni od Pfefferkornów opowiadał Henryk Bąkowski, dyrektor Zakładu nr 1.

Firma zapowiada, że meble zostaną uzupełnione (sienniki do łóżek i pościel). - Jeśli Muzeum Okręgowe będzie przygotowywać wystawę mebli, na pewno te sprzęty udostępnimy - zapewniła dyr. Ewa Nawrocka.

Rzeźba niedźwiedzicy opuściła gościnne progi placu przed Galerią Drukarnia i została dzisiaj przewieziona, w asyście bydgoszczan do parku im. Kazimierza Wielkiego, gdzie zostać ma odbudowana Fontanna ,,Potop”

Tak jak Paryż ma wieże Eiffla, tak Bydgoszcz przed wojną miała Fontanę, przypominał dzisiaj profesor Zygmunt Mackiewicz, który jest prezesem komitetu odbudowy zniszczonej wizytówki grodu nad Brdą.

Jeszcze w tym roku, ma zostać oddana miastu kolejna część potopu, rzeźba ,,człowiek owładnięty wężami”.

Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego, z przewiezienia rzeźby:

http://www.youtube.com/watch?gl=PL&v=88jZuvQHGjw

„Potop” tryśnie wodą już w maju

Fontanna "Potop'' ma być gotowa jeszcze w tym miesiącu. Na Placu Wolności trwają ostatnie prace renowacyjne.

Odbudowa była podzielona na kilka etapów. Pierwszy z nich polegał na odnowieniu misy i odtworzeniem unikatowej mozaiki, która w latach powojennych została zalana asfaltem.
Trwały też prace nad odtworzeniem rzeźb, które zdobiły fontannę.
Pierwsza z nich, niedźwiedzica, stała przez ostatnie miesiące przed Galerią Drukarnia i stała się jednym z ulubionych miejsc zabaw dzieci.
- Poszłam tam z wnuczką, aby zrobić jej zdjęcie – mówi Maria – chcę, aby miała pamiątkę jak dorośnie z czasów, gdy fontanna była restaurowana.
Niedźwiedzica już jest w parku Kazimierza Wielkiego i czeka na pozostałe rzeźby.
Wykonawcy sposobią się też do jak najszybszego uruchomienia świetlenia wodotrysku.
Oryginalna fontanna „Potop” została odsłonięta w Bydgoszczy 23 lipca 1904 roku. Jej autorem był berliński artysta - rzeźbiarz Ferdinand Lepcke. Jest on też autorem symbolu Bydgoszczy, „Łuczniczki”, która stoi w mieście od 1910 roku. Przedstawiała sceny z biblijnego potopu: grupę ludzi i zwierząt ratujących się przed wznoszącą się wodą. Niestety, rzeźby zostały 1943 roku przetopione na cele wojenne.
Od kilku lat władze miasta i bydgoszczanie starali się odbudować piękną fontannę. Stało się to możliwe dzięki archiwalnym zdjęciom przedstawiającym rzeźby i całe otoczenie.

Fontanna Potop wraca w kawałkach

Z historycznej fontanny w parku Kazimierza Wielkiego w poniedziałek trysnęła woda. Bydgoszczanie mogą oglądać figurę Niedźwiedzicy, która po 67 latach wróciła na swoje miejsce i podziwiać replikę zabytkowej mozaiki

Najpiękniej prezentuje się mozaika bazaltowa w postaci kręgów i morskich fal...
Kaskady wody wypływają z trzech punktów fontanny. Jeden oblewa figurę Niedźwiedzicy z maleństwem. W pozostałych miejscach woda tryska w powietrze, ale i tak wygląda to efektownie. Najpiękniej jednak prezentuje się mozaika bazaltowa w postaci kręgów i morskich fal, jaką otoczony jest wodotrysk. Jej fragmenty pochodzą z oryginalnej mozaiki, która leżała w tym miejscu przez prawie pół wieku, zanim została zalana asfaltem. Po jego zdjęciu okazało się, że z południowej strony brakuje kostki, więc w tej części trzeba było wykonać nową. W innych punktach większość elementów pozostała oryginalna, lecz przeszła gruntowną restaurację.

- Dla wzmocnienia położyliśmy kostkę wypełnioną fugą na bazie żywicy epidianowej - wyjaśnia Marcin Klimkowski, kierownik budowy z firmy Alstal. - Powinna wytrzymać kolejne pół wieku.

Wczoraj bydgoszczanie zatrzymywali się przy fontannie zachwyceni. - Jest cudownie - wzdychał Mirosław Kubiak, który przechodził z wnuczką przez pl. Wolności i zauważył tryskającą fontannę. - Kiedy wróci cały Potop, pojawi się wizualizacja świetlna, to będzie prawie doskonale. Prawie, bo wątpię, by figury zostały odtworzone idealnie. Niedźwiadek owszem, sympatyczny, ale rzekłbym, że zbyt grubo ciosany.

Szachistom, którzy przychodzą od lat do parku też spodobało się nowe oblicze fontanny. - Mnie tam te plujące rybki nie przeszkadzały - mówi Kazimierz Klinikowski. - Ale teraz czuć jednak bardziej wiatr historii. Zrobiło się tak bogato i dostojnie. Przed turystami wstydu nie będzie.

Członkowie Stowarzyszenia Odbudowy Bydgoskiej Fontanny Potop, którzy od sześciu lat zbierają pieniądze na budowę rzeźby, o uruchomieniu fontanny dowiedzieli się od "Gazety". - Wspaniale! - ucieszył się prezes Zygmunt Mackiewicz. - Jutro z samego rana przejdę się obejrzeć. Za miesiąc obok Niedźwiedzicy pojawi się figura człowieka z wężem. A najpóźniej za dwa lata wróci też jej główna część.

Na dokończenie całej rzeźby stowarzyszenie ma w zanadrzu jeszcze 250 tys. zł z Urzędu Marszałkowskiego. 350 tys. zł otrzyma od Urzędu Miasta i z Unii Europejskiej w ramach programu rewitalizacji tej okolicy. Resztę, czyli pół miliona złotych musi uzbierać same. - Mamy nadzieję, że teraz, kiedy mieszkańcy zobaczą fragmenty pięknego Potopu, chętniej będą wspierać naszą inicjatywę - mówi Wojciech Lech ze stowarzyszenia. - Ja nie jestem takim optymistą i wątpię, że do 2012 r. uzbieramy wszystko. Już i tak staramy się ciąć koszty. Dlatego nie zdecydowaliśmy się przy odwzorowywaniu rzeźby z Coburga [tam do dziś stoi kopia bydgoskiego Potopu - przyp.red.] na najnowocześniejszą cyfrową technikę, bo to by nas zbyt dużo kosztowało. Za dokładność co do jednej dziesiątej milimetra trzeba by zapłacić jakieś 200 tys. euro. Ale i tak nasi geodeci i naukowcy spisali się świetnie.

Dotychczasowa rewitalizacja fontanny kosztowała miasto (wsparte pieniędzmi z UE) 1,2 mln zł. Za te fundusze oprócz mozaiki została m.in. wzmocniona i odnowiona misa fontanny. 7 czerwca zostanie włączona także wizualizacja świetlna wewnątrz misy, która oświetli kaskady wody.

Teren wokół fontanny czeka jeszcze drugi etap rewitalizacji, który potrwa do końca roku. Będzie kosztowała 1,6 mln zł. - To miejsce już niebawem będzie wyglądało jak w bajce - zapowiada Lucyna Kojder-Szweda, wiceprezydent Bydgoszczy. - Jestem całym sercem za tą fontanną i bardzo podoba mi się to, co już zostało zrobione. Nie mogę się doczekać kolejnych figur.

Do końca roku reprezentacyjne płyty granitowe zostaną położone na ścieżce od placu Wolności do ul. Piotra Skargi. Przy niej, a także w parku, pojawi się stylowe oświetlenie, nawiązujące do staromiejskiego klimatu. Iluminacja świetlna zostanie umieszczona również poza misą, światło ma padać m.in. na kościół p.w. Piotra i Pawła i jego witraże. Pojawią się także nowe nasadzenia roślinne, ławki i stoły szachowe (zostaną przeniesione dalej, w stronę hotelu Bohema).

Oryginalna fontanna Potop nawiązująca do biblijnego potopu zniknęła z parku 67 lat temu - zburzyli ją hitlerowcy i przetopili na armaty. Wcześniej - od 1904 r. - była jednym z symboli przedwojennej Bydgoszczy. Kompozycja stworzona przez Ferdynanda Lepckego (także twórcę rzeźby Łuczniczki) miała 6 metrów wysokości.

Nowy Potop na wzór starego rzeźbi dla Bydgoszczy Michał Pronobis.

Co powoduje niszczenie rzeźb fontanny? Dowiemy się z ekspertyzy. Być może winna jest woda.

Kto widział zrekonstruowaną fontannę „Potop” latem i wybierze się teraz do parku, może przeżyć rozczarowanie. Rzeźby niedźwiedzicy z niedźwiadkiem i człowieka walczącego z wężem, są pokryte żółtawym nalotem. Pysk węża wygląda na mocno skorodowany. Nie lepiej wygląda dno niecki, pokryta jest łuszczącą się farbą. Murek dookoła fontanny pokrywają ptasie odchody.

Fontanna, jak Statua Wolności

A przecież obydwie rzeźby pojawiły się w parku całkiem niedawno. Niedźwiedzica z niedźwiadkiem przyjechała do Bydgoszczy w kwietniu 2009 roku i przez rok stała na placu przed „Drukarnią”. Później uroczyście przewieziono ją do parku Kazimierza Wielkiego. Kilka miesięcy później do pierwszej rzeźby dołączyła kolejna - człowiek walczący z morskim wężem. Pierwsza kosztowała 134 tysięce złotych, druga 150 tys. zł.

O rekonstrukcję fontanny, która stała w parku od 1904 do 1943 roku, starało się od wielu lat powołane specjalnie stowarzyszenie. „Czym dla Nowego Jorku jest Statua Wolności, a dla Paryża wieża Eiffla, tym dla Bydgoszczy była fontanna Potop” - czytamy na stronie stowarzyszenia.

- Naszym zdaniem to woda jest przyczyną nalotów na rzeźbach - mówi Józef Herold, wiceprezes Stowarzyszenie Odbudowy Bydgoskiej Fontanny „Potop”. - Jak tylko dostrzegliśmy ślady na rzeźbach, wysłaliśmy pismo do miasta z prośbą, aby specjalista je obejrzał. Przekazując je miastu, uzyskaliśmy przecież zapewnienie, że zajmie się zarówno stanem rzeźb, jak i wody - dodaje Herold.

- To, że przekazaliśmy rzeźby miastu, nie znaczy, że przestały nas interesować - stwierdza Joanna Franczak.

Obydwie rzeźby „Potopu” powstały w odlewni Jacka Guzery. Zdaniem przedstawicieli stowarzyszenia, to jednak nie wina materiału. - Brąz, z którego wykonano rzeźby, miał wszystkie potrzebne atesty - tłumaczy. Joanna Franczak dodaje zaś, że rzeźby zostały wykonane dokładnie z tego samego materiału, co w oryginalnym „Potopie”.

- Zleciliśmy już wykonanie badania chemicznego wody zasilającej obieg fontanny - informuje Piotr Kurek, rzecznik prezydenta Bydgoszczy. - Pozwoli ono na wykrycie niekorzystnych związków, które mogły spowodować naloty na rzeźbach. Dopiero po ekspertyzie będziemy mogli podjąć dalsze kroki, tzn. wyczyścić rzeźby i zabezpieczyć je przed dalszym niszczeniem - dodaje.

Jak dodaje rzecznik, wykonawca niecki w ramach gwarancji ma poprawić izolację dna niecki, usunąć nalot ze ścian misy i uzupełnić fugi.

Idą do prezydenta

Na czwartek zaplanowano spotkanie przedstawicieli stowarzyszenia odbudowy „Potop” z prezydentem Bruskim. - Będziemy między innymi wnioskować o urządzenie do uzdatniania wody. Nie chcemy, by ostatnią i największą rzeźbę, spotkał ten sam los, co poprzednie - mówi Józef Herold.

Ostatnia rzeźba fontanny przedstawiająca ludzi i zwierzęta ratujące się przed wodą, właśnie powstaje. Jest największa i najdroższa. Jej koszt oszacowano na 1,5 mln zł. Na dokończenie rzeźby potrzeba jeszcze 800 tysięcy złotych. Jeśli uda się zebrać pieniądze, w Bydgoszczy pojawi się w przyszłym roku.

Źródło: Gazeta Pomorska
Autor: Anna Stasiewicz

Na moje to ewidentna wina wody, bo jednak niedźwiedzica stała długo przed drukarnią i nic jej nie było. Nalot pojawił się na obu rzeźbach dopiero po ustawieniu ich w fontannie. Takie mamy piękne rury...