Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Co kryją fundamenty pałacu w Ostromecku?

Archeolodzy znaleźli, posadzkę pochodzącą prawdopodobnie z przełomu XVII i XVIII wieku oraz tunel pod budynkiem.

W Ostromecku trwa odnawianie zespołu pałacowo-parkowego. Podczas renowacji tarasu w starym pałacu wojewody Mostowskiego z drugiej połowy XVIII wieku natrafiono na relikty starej zabudowy.

- Odkryta została posadzka, najprawdopodobniej pozostałość po poprzednim pałacu - mówi nadzorująca prowadzone tu już od miesiąca prace archeologiczne Beata Świątkiewicz-Siekierska. - Pochodzi prawdopodobnie z przełomu XVII i XVIII stulecia, ale jest niezwykle trudna do datowania, ponieważ zbudowana została z nietypowych elementów.

Posadzka z czerwonych płytek ceglanych zajmuje dwie półkoliste przestrzenie wokół schodów. Pałac stoi na wzgórzu. Najprawdopodobniej w tym miejscu i poprzednio znajdował się taras widokowy. Z tego punktu świetnie widać dolinę Wisły, Fordon i pasmo wzgórz za nim, a w dół ze skarpy prowadzi widoczna aleja, gęsto obsadzona drzewami.

Górna część odsłoniętej posadzki zostanie zakonserwowana, specjalnie osłonięta i zachowana. Dolna natomiast będzie rozebrana, gdyż w tym miejscu powstanie kolejny stopień tarasu. Archeolodzy spodziewają się, że pod posadzką mogły zachować się elementy poprzedniej budowli, która stała w tym samym miejscu. Mogła to być wieża rycerska, warownia obronna, mógł też znajdować się drewniany pałac. Jak dotąd, wczesne dzieje wsi Ostromecko, wzmiankowanej w XIII stuleciu, nie są znane poza fragmentarycznymi, niesprawdzonymi przekazami.

Niewykluczone są kolejne niespodziewane odkrycia. Jak np. starego tunelu pod pałacem. Biegnie on w poprzek tarasu i jest mniej więcej metrowej szerokości. Jak zdołano ustalić - jeden jego kraniec prowadzi wprost do skarpy. Jakiej jednak jest długości i gdzie znajduje się drugi wylot? Ponoć dawniej we wsi mówiono, że może to być sekretne przejście do głównego pałacu albo nawet do kościoła. Czy zbudowano go w okresie, kiedy na ostromeckim wzgórzu istniała warownia obronna, czy też pochodzi z dużo nowszych czasów? Czy to prawdziwy podziemny tunel, wychodzący na zewnątrz starego pałacu, czy może tylko pomieszczenie o zbliżonym do niego kształcie?

Dokąd tunel prowadził i jakie było jego przeznaczenie - okaże się być może już niebawem, w czasie dalszych badań, które potrwają co najmniej do maja.

Cztery pory roku w ostromeckim parku

Dzięki unijnym funduszom Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku właśnie zyskuje jedną z najważniejszych rzeczy, jakie zostały do odrestaurowania: nową granitową posadzkę na tarasie. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, zwiedzający będą mogli się nią cieszyć już od początku maja
Jednak to niejedyna rzecz, która przywraca blask zabytkowym podbydgoskim obiektom. - Właśnie trwa remont Pałacu Starego - przełożenie dachu, naprawa muru oporowego, gdzie archeolodzy odnaleźli fragmenty dawnej zabudowy, a także montaż instalacji monitoringu i elektrycznej na terenie parku i mauzoleum, czyli kapliczki i byłego cmentarzyka pośrodku parku - wylicza Jerzy Piskozub, zarządca ostromeckiego zespołu. - To wszystko dzieje się teraz. Do tego dochodzą ciągłe prace nad parkingiem na sto samochodów i cztery autokary w rejonie szosy. W końcu ludzie dowiedzą się, że jest tu dogodny dojazd i można swobodnie zostawić auto w bezpiecznym miejscu. To istotne, teraz jest z tym problem. Odnawiane jest także ogrodzenie od strony frontowej do Pałacu Nowego. Mamy nadzieję, że do końca kwietnia uda się je pomalować i tym samym zakończyć pracę nad nim - mówi Piskozub.

Tzw. Pałac Stary powstał z inicjatywy rodziny Mostowskich. Wybudowano go w ok.1730 r. w stylu barokowym z elementami rokoko. Stoi na wiślanej skarpie, w otoczeniu ogrodu włoskiego. Tzw. Pałac Nowy powstał w latach 1832-1848 wg projektu pracowni Schinkela na zamówienie ówczesnego właściciela majątku Schönborna. Pod koniec XIX w. kolejny właściciel - Alvensleben rozbudował tę klasycystyczną rezydencję o neobarokowe skrzydło, a na początku ubiegłego wieku dobudowano do niego salę balową oraz zespół tarasów.

Rewaloryzacja Zespołu Pałacowo-Parkowego rozpoczęła się już w latach 90. XX w. od prac w Pałacu Starym i parku. W 2003 r. rozpoczęto gruntowny remont Pałacu Nowego. Od 2007 r. prace prowadzone są w ramach projektu „ Ostromecko - cztery pory roku”. W latach 2007-2009 dokończono pierwszy jego etap. Obejmował on m.in.: remont konserwatorski elewacji, pomieszczeń podziemnych Pałacu Nowego, remont odtworzeniowy tarasów wraz z oranżerią i pergolą, a także wykonano drogi dojazdowe od strony pałacu wraz z podjazdem i miejscami postojowymi dla samochodów osobowych. Drugi etap przedsięwzięcia, który właśnie trwa, zaplanowano na lata 2009-2011.

Przewidziano w nim także m.in.: wymianę kotłowni olejowej, wykonanie schodów na skarpie.

Kompleksem w Ostromecku zarządza Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy. Organizuje tam m.in. koncerty i recitale muzyki poważnej i rozrywkowej, warsztaty plastyczne oraz plenerowe spotkania z poezją, wystawy, imprezy okolicznościowe.

Rewitalizacja zespołu pałacowo-parkowego w Ostromecku jest procesem długotrwałym i kosztownym. Odbywa się dzięki dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013.

Całkowita wartość projektu: 13 788 995,46 zł,

w tym: dofinansowanie ze środków EFRR: 4 726 000,00 zł; dofinansowanie województwa kujawsko-pomorskiego: 1 500 000,00 zł; środki miasta Bydgoszczy: 7 562 995,46 zł.