W pierwszym poście seth napisał, że Społem na początku miała siedzibę w Domu Drukarza. Czy mamy pewność jaki był adres Domu Drukarza tuż przed wojną: Dolina 3 czy Dolina 5? Pytam, bo na początku lat 30. zmieniono chyba adresy nieruchomości przy ul. Dolina (w książce adresowej na rok 1933 są podane podwójne adresy). Z kolei przy informacjach o Domu Drukarza, które można znaleźć w internecie podawany jest raz adres Dolina 3 a innym razem Dolina 5. Mogłoby to oznaczać, że Dom Drukarza miał przed wojną adres: Dolina 5 (a przed zmianą na początku lat 30. była to Dolina 3).
Dom Drukarza - adres Dolina 5:
http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=435653&page=22Dom Drukarza - adres Dolina 3:
http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080612/ALBUMY01/383800646Z kolei pod koniec 1929 r. pod adresem Dolina 2 mieściły się Wolne Związki Zawodowe i siedziba posła T. Matuszewskiego (Władysław Weber, Adresy miasta Bydgoszczy na rok 1929, s.418). Później adres Dolina 2 został zmieniony na Dolina 3.
Na początku lat 30. (już po zmianie numeracji) pod adresem Dolina 3 mieściły się Rada Klasowych Związków Zawodowych w Bydgoszczy, Zjednoczenie Wolnych Związków Zawodowych w Polsce (prez. T. Matuszewski), Polski Związek Klasowy, Związki Zaw. Pracowników Kolei oraz wiele innych organizacji związkowych (Władysław Weber, Adresy miasta Bydgoszczy na rok 1933)
W połowie lat 30. pod adresem Dolina 3 mieściła się też siedziba Robotniczego Towarzystwa Służby Społecznej. Przy ul. Dolina 3 był też sekretariat Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego oraz Klasowe Związki Zawodowe (T. Matuszewski) (Władysław Weber, Adresy miasta Bydgoszczy na rok 1936/37).
Obecnie zarówno adres Dolina 3 jak i Dolina 5 nie istnieją - w miejscu tym znajduje się duże skrzyżowanie ul. Poznańskiej i Grudziądzkiej (wiadukt Kruszwicka), a ul. Dolina przecięta jest drogą krajową nr 80.
Mam pytanie czy siedziba Społem nie mieściła się przypadkiem pod adresem Dolina 3 (wcześniej nr 2) w sąsiedztwie Domu Drukarza. Za adresem Dolina 3 (dawniej nr 2) przemawiałoby to, że w Zarządzie Społem było dwóch związkowców: Stanisław Kiljan (Z.Z Tramwajarzy) oraz Jan Kaczmarek (Z.Z Kolejarzy) a siedziba związków zawodowych była pod adresem Dolina 3 (2). Seth napisał " Związki Zawodowe Kolejarzy i Tramwajarzy które rezydowały w tym miejscu, wyłożyły kasę i wprowadziły swoich ludzi do Zarządu". Wszystko wskazuje na to, że siedziba Społem była pod adresem Dolina 3 (wcześniej nr 2). Pytanie tylko czy Dom Drukarza też był pod tym samym adresem Dolina 3 (wcześniej nr 2) czy może Dolina 5 (wcześniej nr 3)?
Przy okazji: Ze związkami zawodowymi oraz PPS był związany T. Matuszewski - poseł (Sejm II kadencji) w wyborach w marcu 1928 r. (PPS). Po wyborach w X 1929 r. T. Matuszewski został radnym z list PPS i II Wiceprezesem Rady Miasta. Był też uczestnikiem zorganizowanego w czerwcu 1930 r. w Krakowie Kongresu Obrony Praw i Wolności Ludu zorganizowanego przez Centrolew. W listopadzie 1930 r. w wyborach brzeskich ponownie został wybrany posłem (lista nr 7 Centrolew, okręg wyborczy nr 32 - Bydgoszcz). Zmarł przed zakończeniem wojny.
Dodam jeszcze, że w styczniu 1939 r. W Bydgoszczy odbył się trwający miesiąc kurs spółdzielczy organizowany z inicjatywy Związku Spółdzielni Spożywców "Społem" w którym uczestniczyło około 50 osób z całej Polski. Celem kursu było zapoznanie kursantów z ruchem spółdzielczym oraz szkolenie praktyczne. Był to podobno pierwszy tego rodzaju kurs w całym kraju. (Kurs Spółdzielczy w Bydgoszczy, Kurier Bydgoski, 21 stycznia 1939 r., s. 8.)