Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Drugi cmentarz ewangelicki we wsi Borki. Znajduje się bardzo blisko starego cmentarza o którym mowa tutaj.

Cmentarz gęsto zarośnięty krzakami, które mimo że są wycinane nadal przeszkadzają w eksploracji cmentarza, gdyż nie usunięto jeszcze odciętych gałęzi... Naliczyliśmy 7 grobów. Obszerniejszy opis wkrótce.

_________________
=> https://sites.google.com/site/zapomnieni/home

Informacje o cmentarzu ewangelickim nowym w Borkach na podstawie karty cmentarnej z dnia 16.08.1985.

Miejsce: Borki (Borken)

Data założenia: ok. 1920 r.

Powierzchnia: 0.26 ha.

Kształt: zblizony do prostokąta

Położenie:
Usytuowany w zachodniej części wsi, przy drodze Czarże - Bruki Unisławskie przebiegającej przez wieś z zachodu na wschód. Założony na równym, płaskim terenie, w odległości 100 m. na zachód od starego cmentarza ewnagelickiego. Od północy sąsiaduje z drogą, od południa i zachodu z polem uprawnym, od wschodu z zabudowaniami gospodarstwa.

Roślinność:
Drzewostan reprezentowany kilkoma gatunkami drzew (akacja, bez, dąb, lipa). Nie odbiega od pierwotnego. Dawny układ zadrzewienia częściowo zatarty wskutek zarośnięcia roślinnością i dewastacji cmentarza. Brak pomników przyrody.

Elementy cmentarza:
Dawny układ cmentarza jest całkowicie zatarty na skutek zniszczenia niemal wszystkich nagrobków i mogił. Brak obejść i krzyżów żeliwnych.
- tumby: 7
- mogiły: 11
- płyty: 2

Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1920 r. - tumba nieznanej osoby.

Istniejące zagrożenia:
Dewastacja nagrobków, zarastanie roślinności, śmietniska


Porównanie ze stanem dzisiejszym:

1. Odkryliśmy tylko 7 nagrobków, w tym dwa stojące pozbawione tablic i zdjęć (Fot. 2, 3, 4, 5). Podobne można spotkać na cmentarzu w Murowańcu, z tym że tam kunsztowniej zdobione. Nie znaleźliśmy żadnego innego napisu potwierdzajacego, że najstarszy grób pochodzi z 1920 r. Zapewne wiek cmentarza był ustalany albo metodą porównawczą albo istnieją zapiski archiwalne;
2. Dookoła cmentarza znajduje się pełno odpadków typu stary chleb, skorupki od jajek i inne bliżej niezidentyfikowane resztki od jedzenia. Widocznie gospodarze żyjący w pobliżu cmentarza dokarmiają zwierzęta;
3. Na cmentarzu ktoś usuwa drzewa i krzaki lecz jest to samowolne działanie nieuzgodnione z gminą;

Pierwsza wzmianka o Borkach pochodzi z 1626 r. kiedy to wieś objął w posiadanie starosta chełmiński z rodu Działyńskich, którzy w 1672 r. (lub w 1660 r.) sprowadzili tam olędrów.

Wg Słownika Geograficznego...t.I
Borki, niem. Borken lub Borcken, wieś, powiat chełmiński, stacja poczty Unisław, parafia Czarże, ma 600 m rozległości, 14 domów, 119 mieszkańców, 4 katolików [ liczby ewangelików słownik nie podaje]

Wg spisu ludności z 1921 r. Borki liczyły 21 domów, 109 mieszkańców (57 mężczyzn i 52 kobiety), w tym 39 katolików i 70 ewangelików. Podział narodowościowy pokrywa się z podziałem religijnym: 39 Polaków i 70 Niemców.