Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Przypadkiem trafiłem dziś na artykuł o fabryce największej przedwojennej polskiej fabryce fortepianów Brunona Sommerfelda (szukałem w starych gazetach nekrologu majora Kramera viewtopic.php?f=77&t=6284)
Działała ona po drożnymi adresami w różnych okresach lub jednocześnie:
przy Śniadeckich oraz Jagiellońskiej, Pomorskiej i Gdańskiej.
Adres pierwszego zakładu przy Śniadeckich 2 to późniejszy salon sprzedaży. To chyba w tym samym miejscu działał potem i działa do dziś sklep muzyczny.
Sommerfeld działał w Bydgoszczy od 1905 roku do 1945-go, kiedy to ewakuował się do Niemiec tuż przed nadejściem frontu.
Temat wart rozpracowania w dziale przemysłowym. Może znajdą się jakieś stare fotografie fabryki i współczesne zdjęcia tych obiektów.
Trochę na temat już tu było:
viewtopic.php?f=71&t=5866&p=37425&hilit=Sommerfeld#p37425

Kilka reklam fabryki i zdjęcie obecnego stanu budynku fabrycznego przy Jagiellońskiej.

Zagadka z kominem z tej fabryki : viewtopic.php?f=13&t=7092&p=53745#p53745

I jeszcze jeden powiązany wątek: viewtopic.php?p=37531

Dlaczego wszyscy piszą, że ten budynek przy Jagiellońskiej 92 to była fabryka fortepianów Sommefeld ?
W żadnej książce adresowej nie jest podany ten adres.
Książki adresowe podają adres Promenada 46 a po zmianie numeracji adresowej na początku lat 30 na Promenada 4
O ile mi wiadomo początek numeracji tej ulicy zaczynał się na wysokości ulicy Ogińskiego a to jeszcze przed tartakiem A.Weynerowskiego (ul.Promenada 6) i ulicą Krakowską to skąd się wzięła Jagiellońska 92 ?

Na mapie z 1937 jest zaznaczony zakład fortepianów na wysokości Ogińskiego.
Na zdjęciu lotniczym zaznaczyłem lokalizacje zakładu na ulicy Promenada.

Ciekawe. Tu też jest adres Jagiellońska 92 wynikający prawdopodobnie ze zmiany numerów. W kilku miejscach jest ten adres i zdjęcia tego zakładu. Nie znaczy to, że tak było naprawdę. A może były 2 obiekty? Fabryka miała wiele adresów.
http://arspolonica.ocross.net/klavier-b ... bydgoszcz/

No właśnie nie wiem dlaczego piszą że dawna Promenada 4 to dzisiejsza lokalizacja Jagiellońskiej 92.
To całkiem rozbieżne adresy.

No i JEST !
Przypadkowo odkryłem u znajomych pianino Sommerfeld . Bydgoski wyrób z początku lat 30 ub,.W. Nagrodzone w Paryżu w 1927 r. Jest w b. dobrym stanie. Piękni gra. Jego wartość rynkowa jest dość znaczna.
Ciekawe , czy wiele takich instrumentów zachowało się jeszcze na bydgoskich "salonach" i poza nimi

.

Wpis w powiązaniu z wątkiem: viewtopic.php?f=34&t=8883

^^^
Do pokazanej tam mapki i zdjęcia, dodam jeszcze inny widok tego miejsca.
Ale czy już mamy pewność, że właśnie tam była ta fabryka...

Wychodzi na to, że fabryka znajdowała się w miejscu dzisiejszej stacji CircleK oraz stacji diagnostycznej przy PKS.
Na logo widoczny jest jeszcze ten duży budynek po lewej stronie, który również widać na zdjęciu lotniczym, które zamieściłeś.
Pytanie czy on również był częścią fabryki? Jeśli tak to jej teren był znacznie większy od tego, który zaznaczyłeś i zapewne od wschodu ograniczał się kamienicami przy Krakowskiej, od południa mógł sięgać Brdy, a od zachodu graniczył z torem do gazowni.
Z Brdą się nie upieram, bo teren zakładu mógł kończyć się znacznie szybciej np. za jak mi się wydaje widocznym na zdjęciu lotniczym placem z ciężarówkami?

Zdjęcie znalazłem w sieci opisane jako wnętrze fabryki Sommerfelda. Sądząc po kształcie korpusu pianin może być ono prawdziwe.

Tu stary artykuł z fragmentami o fabryce - trochę chaotyczny ale zawsze to coś
https://pomorska.pl/zorjentowany-obywatel/ar/6762167

To co zaznaczone na czerwono (najprawdopodobniej aż do Brdy) było własnością rodziny Prylińskich (handel jelitami) od ok.1910 .
Zamieszkiwali w pierwszym, od Ogińskiego budynku (Willa Schröttersdorf), w którym długi czas funkcjonowała restauracja. Pozostały teren był dzierżawiony.

Duży budynek jak i cały pas terenu od Jagiellońskiej do Brdy, to tartak Weynerowskiego.

Sommefeld dzierżawił od Prylińskich teren i pomieszczenia.
Nie wyklucza to, że nie wynajmował jeszcze innych lokalizacji, np. Jagiellońska 92, ale trudno tego dociec.

^^^
Tu coś miało być? U mnie nic nie widać.

Obrazek który wstawiłem jest fragmentem skraju dużego zdjęcia.
Na placu za budynkami widać składowisko drewna. Może to był surowiec również na fortepiany. Więcej już się nie zobaczy.

Powolutku będę tu zamieszczał wszystko co znalazłem.

Katalog fabryczny.

Zdjęcie zakładu przy ulicy Promenada.
Budynek na pierwszym planie z szyldem "B.Sommerfield" tuż obok Willa Schröttersdorf oraz widoczna w tle gazownia miejska.

https://fotopolska.eu/1140/1140716/Bydg ... etusko.jpg

Czy ktoś posiada informacje na temat B. Sommerfelda? O nim jako człowieku nic nie wiadomo.

Chyba najwięcej można o nim przeczytać we wspominanym tu blogu:
http://arspolonica.ocross.net/i-znow-o-sommerfeldzie/