Podkleję tu tekst mojego autorstwa ;
Nalot
Wspomniałem już wcześniej o tym wydarzeniu . Teraz czas rozwinąć ten temat . Przyznam , że i tak nie napisze wszystkiego . Przyczyna jest prozaiczna , nie znam wielu szczegółów . Mam za mało konkretnych informacji . Nalot na Bydgoszcz , w dniu 2 września 1939 , był jednym z powodów , dla którego tak wielu Polaków poszło w dniu następnym do koszar po broń . 3 września , też zawyły syreny tylko , że bomby nie spadły . Ale napięcie nie minęło .
Oddajmy głos Józefowi Kołodziejczakowi , " Prawda o t.zw Krwawej Niedzieli ..... Bydgoszcz 1945 , str. 13-14:
" (...) w międzyczasie , krótko przed południem , przerywają nam pracę syreny. Jest nalot na Bydgoszcz ( 2 IX ). Obserwujemy eksplozje i pożary . Zbombardowana została część miasta przy dworcu , szczególnie koszary i składnica kolejowa oraz część dworca (...) W mieście zdenerwowanie wzrasta . Cały szereg ludzi opuszcza Bydgoszcz ( w tym moja prababcia, babcia i ciotka) , co powoduje podniecenie wśród pozostałych. Również widok cofających się wojsk działa przygnębiająco . Nadchodzą (...) meldunki o skutkach nalotu . Okazuje się , że bardzo wiele osób zginęło wskutek swej lekkomyślności . Po prostu stali na ulicach przyglądając się akcji lotniczej, jakby to była rozrywkowa impreza. Wiele z tych osób zginęło od odłamków. Niemcy zrzucili ok. 220 bomb burzących i zapalających , z czego ca 30 % niewybuchów. Nalot wywołał wśród ludności przerażenie , bardzo wielu postanawia usunąć się z Bydgoszczy. Wszelkie środki lokomocji są oblężone.(...) Po południu znów alarm i strzelanina do samolotów . Niepokój w mieście wciąż wzrasta.
(.....) 3 września
....... ciekawostką jest fakt , że Kołodziejczak nic nie wspomina o alarmie przeciwlotniczym w tym dniu . Nad Bydgoszczą przeleciał jeden samolot . Pokrótce , alarm odwołano . Wtedy w mieście rozpoczęła się strzelania.....
Wróćmy do 1 września ,Marius Emmerling w książce " Luftwaffe na Polską " pisze :
" Lotnictwo niemieckie nie mogło od świtu 1 września podjąć działań z powodu dużego zachmurzenia i mgły . Dopiero po jej ustąpieniu 3. eskadra I dywizjonu 152 . pułku bombowego (...)zaatakowała lotnisko w Bydgoszczy. (...) ponieważ na pasie startowym nie było żadnych samolotów , bomby zrzucono na zabudowania lotniska.
Nie znaczy to , że w dniu 2 września nie zaatakowano Dworca Głównego i przyległej doń ulicy Zygmunta Augusta . Tylko relacje polskie nie wspominają bombardowania lotniska w dniu 1 września.
Dalej cytuje Emmerlinga , cz. 1 , 1 września , str. 12 :
"Zadanie polegało na osłonie He111 z I/ KG 152 , przeprowadził klucz sztabowy i 3. Staffel podążającą w kierunku Bydgoszczy"
Str. 31 , 2 września :
"Zadaniem Heinkli ( z KG 1) było zbombardowanie lotniska znajdującego się blisko północnego krańca Bydgoszczy ( sic ! lotnisko było na południu , ale na płn. zach. był dworzec )) "
Relacja starosty bydgoskiego Juliana Suskiego , Serwański str 73 - 75 :
"(...) Pierwszy dzień wojny upłynął względnie spokojnie . Bomby były zrzucane przeważnie na węzeł kolejowy , gdzie poczyniły wielkie szkody materialne , ale małe straty w ludziach. Na samo miasto zrzucono ich tylko kilka. Ludność wszędzie zachowywała się dzielnie (......)Drugi dzień wojny rozpoczął się wzmożonym bombardowaniem miasta "
Relacja majora Jana Sławińskiego dow. bat .wartowniczego 15 DP, Serwański , str. 120-121 :
"(...) W godzinach rannych 1 września odbył się pierwszy nalot niemiecki na Bydgoszcz . Bomby padły na bydgoski węzeł kolejowy i na koszary 62 p.p , które znajdowały się obok dworca . Byli zabici i ranni . Padły również pierwsze bomby na lotnisko , lecz nie wyrządziły żadnych szkód , gdyż zrzucono je z dużej wysokości . Niemcy latali w tym dniu bardzo ostrożnie , gdyż nie wiedzieli jeszcze , jak słaba była nasza czynna obrona przeciwlotnicza "
Co ciekawe major Sławiński nic nie wspomina o nalocie w dniu 2 września . Opis bombardowania miasta pasuje właśnie do nalotu z drugiego dnia wojny .
Zajrzyjmy do pracy Włodzimierza Jatrzębskiego " Dywersja czy maskara ? " , tu informacje są bardziej precyzyjne , str. 63 - 66 :
" (...) w godzinach przedpołudniowych pierwszego dnia wojny pojawiły się nad miastem niemieckie samoloty . Jedni świadkowie twierdzą , iż przybyły one wyłącznie w celach zwiadowczych , inni są zdania , iż Bydgoszcz już w pierwszym dniu wojny była bombardowana. Najbardziej kompetentna w tej sprawie osoba - komendant Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy - Wawrzyniec Wozimirski uważa , że bombardowano tylko lotnisko. W każdym bądź razie pełne ręce roboty miała obrona przeciwlotnicza , która ostrzeliwała wrogie samoloty(...) Prawdziwy nalot nieprzyjacielskich samolotów przeżyła Bydgoszcz w dniu 2 września 1939 r. w godzinach pomiędzy 11.00 a 13 . Obiektem ataku stał się dworzec kolejowy oraz przylegające do niego koszary wojskowe. Ponieważ w gmachu dworca przebywała duża grupa uciekinierów (...) nie udało się uniknąć ofiar śmiertelnych .Zginęło 25 osób (......)
Komendant strażaków Wozimirski relacjonuje :
" 2 września 1939 po g. 12.oo ogłoszono alarm lotniczy. Niemcy bombardowali tereny przyległe do Dworca Głównego i towarowego . Bomby spadły w pobliżu torów kolejowych na Zygmunta Augusta , niszcząc jeden dom (....)zrzucono bomby burzące i zapalające ( ...) widziałem trupy kilku ludzi i koni. Bombardowano również dworzec towarowy przy ul. Zygmunta Augusta. Bomby zniszczyły tam część ramp i halę towarową oraz zapaliły cysterny zawierające materiały pędne , prawdopodobnie benzynę (...) bomby spadły także na dziedziniec przy ul. Dworcowej - róg Unii Lubelskiej. Straty w ludziach kilkunastu zabitych żołnierzy i około 10 rannych "
Jerzy B. Cynk w książce " Polskie lotnictwo myśliwskie w boju wrześniowym " , na str . 151 , wzmiankuje , że :
"W godzinach południowych ( 1 IX) lotniska w Bydgoszczy i Toruniu atakowane były dwukrotnie "
2 września w rejon Bydgoszczy wysłano polskie myśliwce z Dyonu III/ 4 , str. 180 :
" Cztery klucze 141. eskadry , razem 11 samolotów , wystartowały przy zachmurzeniu całkowitym (...) na alarm zbiornicy POL , donoszący o wyprawie bombardującej Bydgoszcz . Pierwsze oderwały się od lotniska dwa klucze z zadaniem zniszczenia samolotów nieprzyjacielskich bombardujących Bydgoszcz, o godz. 11.35 "
Polscy myśliwcy przybyli nad spowite dymem miasto za późno , pościg za 9 bombowcami nie przyniósł żadnego rezultatu. W kontekście nalotów na Warszawę w roku 1939 , taki nalot na Bydgoszcz był zdarzeniem marginalnym. Do tego , trzeba oddać lotnikom Luftwaffe z 3 eskadry I/KG 152 , przeprowadzony był dosyć precyzyjnie.Pierwotnie 3 eskadra nie miała bombardować miasta, był to cel zastępczy. Zaatakowano lotnisko , węzeł kolejowy i stojące koło dworca koszary 62 p.p . Nie był to przypadek . 9 tysięczna mniejszość niemiecka dominowała ekonomicznie , przez co była w posiadaniu szeregu nieruchomości na terenie miasta . Przez to regularne bombardowanie nie wchodziło w rachubę . Przez lata słyszałem i czytałem o dziesiątkach ofiar poległych w wyniku tego nalotu. Wraz z upływem czasu liczba zabitych malała. W książce Serwańskiego , na stronie 62 , znajdziemy tabelę w której jedna z rubryk dotyczy ofiar nalotów na Bydgoszcz. W.g informacji Oddziału Wojewódzkiego Głównej Komisji Nadania Zbrodni Hitlerowskich zginęło 20 osób. Natomiast Urząd Stanu Cywilnego zgłosił 50 ofiar . Autor nieopacznie sumuje te dwie pozycje , w wyniku czego mamy 70 zabitych. Jastrzębski , w cytowanej już pracy, stwierdza , że zginęło 25 osób. Całą sytuację komplikuje fakt , że do 6 września 1939 ( a więc już po zajęciu miasta przez WH) , USC nie dokonał ŻADNEJ rejestracji zgonu . Tak więc , ilu ludzi zginęło w wyniku bombardowania ? Czy znamy ich personalia ? To pierwsza taka lista w internecie . Zaznaczam , że nie są to wszystkie ofiary :
1. Pliszka Henryk 8 lat. 2. Dolińska ? 10 lat 3. Dolińska ? ? lat 4 .Dolińska ? 19 lat 5. Kosińska ? ? lat 6. Kosińska Halina 13 lat 7. Wachowicz Władysława 32 lata 8. Wachowicz Maksymilian 12 lat. 9. Wachowicz Bronisław 42 lata 10.Rewolińska Krystyna 9 lat 11.Rewoliński Bogdan 7 lat.
Nazwiska ustalono na podstawie prac Jastrzębskiego " Dywersja czy masakra" , listy w książce IPN " Bydgoszcz 3/4 września " oraz ustaleń autora postu pozycja 10/11.
|