Forum Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków "BUNKIER"

Rozległy cmentarz znajduje się na znacznym wzniesieniu na skraju lasu, na wschód od drogi prowadzącej przez wieś.
Zachowała się duża liczba nagrobków oraz wyraźny podział na kwatery.

_________________
=> https://sites.google.com/site/zapomnieni/home

Miejsce zabaw okolicznych dzieciaków - ja sama jak byłam około 10letnią dziewczynką spędziłam tam niezapomniane chwile. Teraz dzieci już się tam nie bawią (skutek przesadnej troski rodziców, którzy swoich pociech nie wypuszczą dalej poza ogrodzenie posesji, czym zabierają im dzieciństwo - moim zdaniem). Miejsce jest niezwykle majestatyczne poprzez układ całego cmentarza; istnieje tam kilka charakterystycznych elementów. Po pierwsze porośnięte gęsto krzakami bzu wzniesienie, na którego szczycie wznosiła się kiedyś spora brzoza, łysa i zniszczona przez trafienie piorunem. Południowe zbocze wzniesienia było osunięte czy też - okopane, w każdym bądź razie było odsłonięte i widać było zółty piasek. Możliwe że zlikwidowano to zbocze, żeby nie kolidowało z drogą wyjeżdżona tuż przy nim. Ze szczytu opadała dość szeroka aleja, której zimą używaliśmy do zjazdów na workach, sankach, czy co tam kto miał. Po bokach tej alei tarasowo porozmieszczane są rzędami pozostałości grobów. Zdjęcia bardzo dobrze to pokazują. Niżej (przy zboczu północnym) jest kolejne ciekawe miejsce - nieduża, ale wyraźna polana, schowana w płytkiej kotlince. Na jej środku znajduje się pokaźnych rozmiarów majestatyczny klon, a przy klonie grób (kiedyś w tyn grobie znalazłam szmaciana lalkę, która ktoś tam porzucił). Reszta grobów znajduje się dookoła polany, wśród bzowych zarośli. Polana przez cały rok pokryta jest suchymi liśćmi klonu. Można się tam dostać na dwa sposoby - ścieżką ze szczytu pagórka oraz ścieżką prowadzącą od drogi przyklejonej do południowego zbocza. Zbocze wschodnie opada najłagodniej i ono również jest okopane od północy tak, że widać zółty piasek. Rosną tam sosny, które przez to okopanie mają odsłonięte korzenie. Przybijaliśmy tam kiedyś deski i robiliśmy sobie ławki do siedzenia. Była tam też prosta huśtawka. Z tego miejsca dobrze było widać drogę, pola i stare, maleńkie gospodarstwo. Bardzo blisko znajdował się też karmik dla saren oraz ładna lisia nora. Teraz nie ma trafionej piorunem brzozy, nie ma huśtawki, ścieżki zarastają bzem, a zimą nikt nie zjeżdża na workach. Widok na gospodarstwo z miejsca z odsłoniętymi korzeniami sosen jest też zmieniony przez wyrośnięte już do postaci małego lasku świerki czy sosenki. Chętnie poznałabym historie tego miejsca, ale nie wiem, gdzie szukać źródeł.

Zbocze przy cmentarzu,powstało prawdopodobnie przez wybieranie piasku przez okoliczną ludność.Pamiętam z lat dziecinnych(początek lat siedemdziesiątych) mnóstwo ludzkich kości i resztki nagrobków znajdujących się na dole osuwiska.Historia cmentarza,jest taka sama jak innych ewangelickich cmentarzy.Niemcy tworzyli cmentarze w każdej wsi w której mieszkali,w Dziemionnie oprócz tego był prawdopodobnie jeszcze jeden.Położony na łąkach,między Dziemionną a Januszkowem.Jest on wskazany na starych mapach tych okolic.Co do tematu,to najpiękniejszy cmentarz znajdował się w Nowej Wsi Wielkiej.Na przeciwko szkoły podstawowej,między strażą pożarną a terenem przykościelnym(teraz jest tam park). Pamiętam znajdujące się na nim nagrobki wykonane z czarnego marmuru,z złotymi gotyckimi napisami.Oraz żelazne krzyże na nagrobkach.A największy w tych okolicach,jest cmentarz usytuowany w Dąbrowach Wielkich,znajduje się on po obu stronach drogi na Chrośnę.Z jednej strony drogi są kwatery dziecięce,a z drugiej kwatery dorosłych.